Today That Day - Dandi March - 05-04-1930

દાંડી માર્ચ અંતિમ દિવસ ૦૫-૦૪-૧૯૩૦

દાંડી માર્ચની શરુઆત ૧૨ માર્ચ ૧૯૩૦ના રોજ થયેલ અને ૫ અપ્રિલ ૧૯૩૦ના રોજ આ સફળ સત્યાગ્રહે અંગ્રેજોના પાયા હચમચાવી દીધેલા, આજે તા ૫ એપ્રિલ ૨૦૨૧ના રોજ આ લેખ દ્વારા આ સફળતાની યાદોને વાગોળવી જોઈએ.

ખેડા જીલ્લાના કાર્યકરો હવે દાંડી કૂચમાં ટોળે ટોળાંમાં દેખાતા હતાં. રાસ ગામે સરદારની ધરપકડ થયા બાદ એક વાત તો નકકી થઈ ગયેલ કે રાસ અથવા દાંડી બન્નેમાંથી એક તો આ લડતનું કુરુક્ષેત્ર બનવાનું હતું. સરદાર પટેલને પકડીને રાસ ગામનું સન્માન સરકારે જ એક પ્રકારે કરી દીધેલ અને એક રીતે તો રાસ ગામને દેશ અને પરદેશમાં પ્રખ્યાત કરી દીધેલ હતુ. ગાંધીજીની યાત્રા રાસ ગામે પહોચી. બોરસદ થી રાસનો રસ્તો માણસોથી ભરાઈ ગયો હતો. અને ભાગોળ પાસે આવનાર દરેક ને જણાવતાં કે “ આ એ વડ જ્યાં સરદારને સરકારે ગિરફ્તાર કર્યા હતા” સરદાર તો બાપુની યાત્રાનો રસ્તો જોવા આવેલ અને ભાષણ આપવાની કોઈ વાત જ નહોતી. પરંતુ લોકોના આગ્રહને વશ થઈ કાંઈક કહેવાનો વિચાર કરેલ પણ સરકારે નાટક ભજવી સરદારને ન બોલવાનો હુકમ આપ્યો. આમ કાંઈ સરદાર માને તેવા નહોતા અને તેમણે સરકારના હુકમને ફગાવી દીધો. આથી સરકારે વલ્લભભાઈ પટેલ (સરદાર પટેલ)ને પકડ્યા અને બોરસદ જેલ લઈ ગયા ત્યાથી તેમને ત્રણ માસની સજા કરી સાબરમતી જેલ મોકલવામાં આવ્યા. રાસમાં ગાંધીજીએ કાંઈ વધારે કહેવા જેવું હતુ જ નહી સરદારની ધરપકડે જ માહોલ બનાવી દીધેલો. સરદારને  પકડ્યા તે વડ નીચેથી જ ગાંધીજીએ સરકારને પડકારતું ભાષણ કર્યુ. :

        આજે અમે એ તાલુકામાં પ્રવેશ્યા કે જે તાલુકામાં સરદાર વલ્લભભાઈને પકડવામાં આવ્યા હતા અને કેદની સજા થઈ હતી. અને જે તાલુકામાં સરદારે ૧૯૨૪માં એક જંગી લડત ચાલાવી હતી જેને સરકારે પોતાની ભુલ કબુલી હતી,

        સરદારને ત્રણ માસની જેલ આપવાથી લોકો ડરી જશે અને દબાઈ જશે તેમ સરકારે માન્યું હશે પણ હજારોની સંખ્યામાં અહી તમે લોકો આવ્યા છો તે ઉત્સવને મનાવવા આવ્યા હોય તેમ લાગે છે. મને અને મારા સાથીઓને પકડી જાય તો ઉત્સવ માનજો. બોરસદની હાઈસ્કુલમાં તો સરકારનો ગઢ તુટ્યો છે. અનેક મુખીઓ એ થોકબંધ રાજીનામાં આપ્યા છે.

૧૨ માર્ચ, ૧૯૩૦ ના રોજ, ગાંધી અને આશરે ૭૮ પુરૂષ સત્યાગ્રહીઓ સાબરમતી આશ્રમમાં તેમના પ્રારંભિક સ્થાનથી ૩૯૦ કિલોમીટરના અંતરે, દાંડી, કાંઠાના ગામ માટે પગપાળા નીકળ્યા. ધ સ્ટેટસમેનના જણાવ્યા મુજબ, સત્તાવાર સરકારી અખબાર જે સામાન્ય રીતે ગાંધીના કાર્યોમાં હંમેશા લોકોના ટોળા પોતાનો ભાગ ભજવે છે, આશરે ૧૦૦૦૦૦ લોકોએ રસ્તા પર ભીડ ઉભી કરી હતી જેણે સાબરમતીને અમદાવાદથી અલગ કરી દીધી હતી. ૨૧ કિલોમીટરના પ્રથમ દિવસની કૂચ અસ્લાલી ગામમાં સમાપ્ત થઈ હતી, જ્યાં ગાંધીએ આશરે ૪૦૦૦ લોકોની ભીડ સાથે વાત કરી હતી. અસ્લાલી ખાતે, અને માર્ચમાંથી પસાર થતાં અન્ય ગામોમાં સ્વયંસેવકોએ દાન એકત્રિત કર્યું, નવી સત્યાગ્રહી નોંધણી કરી અને ગામમાંથી રાજીનામું મેળવ્યું અધિકારીઓ કે જેમણે બ્રિટિશ શાસન સાથે સહકાર અંત કરવાનું પસંદ કર્યું.

તેઓ દરેક ગામમાં પ્રવેશતા જ, ટોળાએ ઢોલ, નગારા અને તોરણ પટ્ટીઓ મારી સત્યાગ્રહીઓને આવકાર્યા. ગાંધીએ મીઠાના કરને અમાનુષી ગણાતા ઘણા ભાષણો આપ્યા હતા, અને મીઠા સત્યાગ્રહને "ગરીબ માણસની લડાઇ" ગણાવી હતી. દરરોજ રાત્રે તેઓ ખુલ્લામાં સૂતા, ગ્રામજનોને સરળ ખોરાક અને આરામ કરવા અને ધોવા માટેના સ્થળ સિવાય કશું પૂછતા. ગાંધીને લાગ્યું કે આ ગરીબોને આઝાદીની લડાઇમાં લાવશે, જે અંતિમ વિજય માટે જરૂરી છે.

હજારો સત્યાગ્રહીઓ અને સરોજિની નાયડુ જેવા નેતાઓ તેમની સાથે જોડાયા. દરરોજ, વધુને વધુ લોકો કૂચમાં જોડાયા હતા. સુરતમાં તેઓને ૩૦૦૦૦ લોકોએ શુભેચ્છા પાઠવી હતી. જ્યારે કેટલાય લોકો તો દાંડી ખાતે ટ્રેનમાં બેસવાની જગ્યા ન હોવાના કારણે ટ્રેનના ડબ્બા પર બેસીને પહોંચ્યા ત્યારે ૫૦૦૦૦ થી વધુ લોકો એકઠા થયા હતા. ગાંધીએ ઇન્ટરવ્યુ આપ્યા અને રસ્તામાં લેખ લખ્યા. વિદેશી પત્રકારોએ યુરોપ અને અમેરિકામાં આ સત્યાગ્રહ વિશે ઘણું લખ્યું. ન્યુ યોર્ક ટાઇમ્સે મીઠા સત્યાગ્રહ વિશે લગભગ દરરોજ લખ્યું હતું, જેમાં ૬ઠ્ઠી એપ્રિલ અને ૭મી એપ્રિલના બે લેખ જે મુખ્ય પાન પર છપાયેલ  છે. કૂચના અંતમાં ગાંધીએ ઘોષણા કરી હતી કે, આ હક્ક્ની લડાઈમાં મને વિશ્વની સહાનુભૂતિ જોઈએ છે.

૫મી એપ્રિલના રોજ દરિયા કિનારે પહોંચ્યા પછી, એસોસિએટેડ પ્રેસના પત્રકાર દ્વારા ગાંધીની મુલાકાત લેવામાં આવી હતી:

માર્ચ દરમ્યાન તેઓ દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી સંપૂર્ણ બિન-દખલની નીતિ માટે હું સરકાર તરફથી મારી ખુશામત રોકી શકતો નથી. હું ઇચ્છું છું કે હું માનું છું કે આ બિન-દખલ હૃદય અથવા નીતિના કોઈ વાસ્તવિક પરિવર્તનને કારણે હતી. વિધાનસભાની લોકપ્રિય લાગણી પ્રત્યેના તેમના દ્વારા બતાવવામાં આવેલી અણગમો અને તેમની ઉચ્ચતર પગલાથી શંકાની કોઈ જગ્યા નથી કે ભારતના શોષણની નીતિને કોઈપણ કિંમતે ટકાવી રાખવામાં આવે છે, અને તેથી માત્ર એક જ અર્થઘટન હું મૂકી શકું. આ બિન-દખલ એ છે કે બ્રિટીશ સરકાર, શક્તિશાળી હોવા છતાં, તે વિશ્વના અભિપ્રાય પ્રત્યે સંવેદનશીલ છે, જે આત્યંતિક રાજકીય આંદોલનનું દમન સહન કરશે નહીં, જે નાગરિક અસહકાર નિ:શંકપણે છે, જ્યાં સુધી અવગણના નાગરિક રહે છે અને તેથી તે અહિંસક છે. એ જોવાનું બાકી છે કે આવતીકાલથી અસંખ્ય લોકો દ્વારા મીઠાના કાયદાઓનો વાસ્તવિક ઉલ્લંઘન તેઓએ સત્યાગ્રહને સહન કર્યું હોવાથી સરકાર સહન કરશે કે કેમ તે એક પ્રશ્ન છે.

બીજા દિવસે સવારે, પ્રાર્થના પછી, ગાંધીએ ખારા(મીઠાના) કાદવનો ગઠ્ઠો હાથમાં લીધો અને જાહેર કર્યું કે, "આની સાથે, હું બ્રિટીશ સામ્રાજ્યનો પાયો હલાવી રહ્યો છું." તેમણે તેમના હજારો અનુયાયીઓને દરિયા કિનારે મીઠું બનાવવાનું શરૂ કરવા જણાવ્યું, “જ્યાં પણ અનુકુળ હોય ત્યાં” અને ગામલોકોને જરૂર પડે તો ગેરકાયદેસર રીતે પણ મીઠું બનાવવાની સૂચના આપતી વિનંતી કરી.

આ સાથે સાથે દાંડી કૂચ વખતે વાઈસરોય ઈરવીનની શું હાલત હતી તે વર્ણવતો એક હાસ્યાસ્પદ વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ સાથે પણ જોડાયેલ છે. જેમાં સવાર સવારમાં વાઈસરોયનો નોકર વાઈસરોય પથારીમાંથી ઉઠતાની સાથે જ છાપું તેમના હાથમાં મુક્યું જેમાં મથાળું હતું કે : “ગાંધીજીની દાંડી કૂચ, જગતનો અદ્દ્ભુત બનાવ. મુખીઓએ ફગાવી દીધા મુખી પદ. ડોલી રહેલ અંગ્રેજ રાજ્ય” 

આવા મથાળાં વાંચતાં વાઈસરોયની અંદર છુપાયેલ સામ્રાજ્યવાદી અંગ્રેજ ઝબ્ક્યો અને પોતાનો અહંમ ઘવાયેલ સ્થિતિમાં લાલઘુમ થઈ ચપરાસી રોબર્ટ્સને બુમ મારી બોલાવ્યો અને કહ્યું અંગત મંત્રી, રાજદ્વારી મંત્રી અને ગૃહમંત્રીને બોલાવો. અને સાથે સાથે ઈવાન્સ નામના ચપરાસીને બોલાવીને કહ્યું હમણાંને હમણાં પ્રેસીડેન્ટ પટેલ (વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ)ને બોલાવો. અને ત્યારબાદ વાઈસરોય ખુરશીમાં બેસી છાપાં વાંચવા લાગ્યા. જ્યાં જુઓ ત્યાં જે છાપું ખોલો ત્યાં બસ ગાંધી જ ગાંધી જ તેના સિવાય બીજી વાત નહોતી. આશરે કલાક પછી વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ ઈરવીનના ખંડમાં આવ્યા અને તરત વાઈસરોય બોલ્યાં “મિ. પટેલ, આ ગાંધીએ તો દેશને સળગાવી મૂક્યો. જગતના બધાં જ સમાચાર પત્રો એજ સમાચારથી ભરેલાં છે. મારે હવે સત્તા વાપર્યા વિના છૂટકો જ નથી. એ માણસ તો અંગ્રેજી સામ્રાજ્યની જડ ખોતરવાની વાતો કરી રહ્યો છે.”

વિઠ્ઠલભાઈ તો સઘળી હકીકતથી વાકેફ તો હતાં જ આથી તેમણે ઠંડે કલેજે ઠાવકે મોઢે કહ્યુ “નામદાર, તમે નાહક ગભરાઓ છો. આ તો એ ડોસાનો પોતાના બળનું પ્રદર્શન છે. આ મહિનો રખડી ખાશે. નાનાં નાનાં પડીકામાં મીઠું વેચશે. દાંડી જશે. બીજું કરશે શું? અને તેમાંય કાંઈક ચૌરીચોરા જેવું છમકલું થયુ કે પાછી પીછેહથ નક્કી.. એમ તે કાંઈ સામ્રાજ્યો ઊથલ્યા છે? સામ્રાજ્યો તો અહીં ધારાસભામાં ઊથલે કે રણમેદાને ઊથલે.”

આવા શબ્દોથી વાઈસરોયને ટાઢક વળી અને થયું કે બે ભાઈઓમાંથી એક તો આપણી પડખે છે! એમ વિચારી વળતું વિઠ્ઠલભાઈ ને પુછ્યું પટેલ તમારી શું સલાહ છે.?

વિઠ્ઠલભાઈ એ કહ્યુ મારી સલાહ તો છાનામાના બેસીને જોયા કરવું. છાપાં વાંચીને તેમના દોરાયા દોરાવું નહી. આમ આ વાત પછે ગપ્પા ગોષ્ટી થઈ અને બન્ને છુટાં પડ્યા. 

sardar patel, sardar vallabhbhai patel, vallabhbhai patel, sardar vallabhbhai patel in hindi, rashtriya ekta diwas, about sardar vallabhbhai patel, sardar vallabhbhai, sardar vallabhbhai patel information, sardar vallabhbhai patel biography, the collected works of sardar vallabhbhai patel, sardar patel college, maniben patel,sardar vallabhbhai patel birth date, birthday of sardar vallabhbhai patel, information sardar vallabhbhai patel, sardar vallabhai patel history, sardar ballav bhai patel essay, patel sardar, sardar sardar vallabhbhai patel, death of sardar vallabhbhai patel, quotes of sardar patel, sardar vallabhai patel quotes, slogan by sardar vallabhbhai patel, date of birth of sardar patel, about vallabhbhai patel, sardar patel age, sardar vallabhbhai patel death date, birthday of vallabhbhai patel,sardar balabh patel, sar patel, sardar s,

Mayor of Mumbai

Mayor of Mumbai

૧૯૨૪ના ડિસેમબર દરમ્યાન, ગાંધીજી દ્વારા શરુ કરાયેલ ૧૯૨૧ના અસહકાર આંદોલનની અસર ધીરે ધીરે ઓછી થઈ રહી હતી. ગાંધીજી પોતે બ્રિટિશ સરકારના કેદી તરીકે યરવડા જેલમાં કેદ હતા. અને આવા સમયે બ્રિટિશ સરકારને ભારતમાંથી હાંકી કાઢવાની વાત એક દિવસ્વપ્ન કે વાહિયાત લાગવા માંડી હતી. અને બ્રિટિશ સરકાર પોતાની પકડ દેશ પર મજબૂત કરી રહી હતી. અને આવામાં સલામતીશોધક સૌ સરકારની પડખે સંતાવા લાગ્યા.

આવા સમયે હિંદુસ્તાનના વાઈસરોય લોર્ડ રીડિંગની સત્તાવાર મુલાકાત મુંબઈ શહેર માટે ગોઠવાઈ. અને તેમના હાથે ગેટ વે ઓફ ઈંડિયાનો ઉદ્ઘાટનવિધિનો કાર્યક્રમ યોજાયો. એટલે સ્વાભાવિક છે કે તેમના માનમાં ભવ્ય સમારંભો, ભોજન સમારંભો, સ્નેહ મિલનો યોજાયા અને વાઈસરોયને સન્માન માટે યોજાયેલ મિલનોને સમારંભોમાં પહોચવા માટે તલપાપડ થતા કેટલાય સજ્જનો અને આગેવાનો આ સમારંભોના આમંત્રણો માટે પડાપડી કરતા હતા.

આવામાં એક નીડર, હિંમતવાન દેશદીપકે અસહકારની જ્યોત જલાવી રાખેલ. એ સમયે આ દેશદીપક મુંબઈનું મોભાદાર મેયરપદ (મુંબઈનો પ્રથમ નાગરિક) શોભાવતા હતા. આમતો મેયરે શહેરમાં પધારતા દરેક મહાનુભાવોનું સૌ પ્રથમ સ્વાગત કરવાનો હક્ક અને અધિકાર હતો. અને આવામાં વાઈસરોયના સ્વાગતનો લહાવો કાંઈ વારે વારે મળતો નથી, અને આ સ્વાગતમાં પરિચય પણ થાય અને આ પરિચય ખુબજ  મદદરૂપ થાય.

આ દરેક સંભાવનાઓ કે લાલચોને ઠોકર મારી એ મેયરે પોતાના નામે આવેલ મુંબઈ સરકારનું આમંત્રણ આવ્યુ કે તરત મુખ્ય સચિવને સખેદ લખી જણાવ્યું કે પરદેશી ધૂંસરીમાંથી રાષ્ટ્રને મુક્ત કરવા મથતા પોતાના પક્ષની સ્વીકૃત નીતિ અનુસાર હું એ સમારંભોમાં ઉપસ્થિત રહી શકીશ નહીં!

સમગ્ર ભારતના વહીવટી વડા અને ઈંગલેંડના રાજાના પ્રતિનિધિ, ભારતના પ્રમુખ શહેરમાં પધારે અને તેના સ્વાગતમાં શહેરનો પ્રથમ નાગરિક જ ગેરહાજર હોય તો કેવું ખરાબ લાગે! અને વાઈસરોયનું અપમાન બ્રિટિશ સરકારની નોકરશાહી કેવી રીતે સહન કરી શકે? આથી પડદા પાછળનો દોરીસંચાર શરૂ થયો. કોર્પોરેશનના સરકાર નિયુક્ત સભ્યોને ફરમાન આવ્યા, બિનસરકારી, પણ સરકારથી અંજાઈ જતા મ્યુનિસિપલ સભ્યોને ઈશારા થયા કે પ્રમુખ ઉપર દબાણ લાવો, કોર્પોરેશની સભામાં આ અંગે ઠરાવ લાવો અને પ્રમુખને આદેશ આપો કે એમણે આ પ્રસંગોએ હાજરી આપી કોર્પોરેશનની શોભા વધારવી! ચારેકોર ચક્રો ગતિમાન થયા; મેયર પર અંગત દબાણો આવ્યા છતાં મેયર અડગ જ રહ્યા. એમને જાણનાર દરેકને ખાતરી થઈ કે કોર્પોરેશનની સભા વગર કોઈ આરો નથી; આથી સભા બોલાવાઈ.

સભાની શરૂઆતમાં જ મેયરે સ્પષ્ટતા કરી કે 

રાષ્ટ્ર પ્રત્યેની પોતાની ફરજ બજાવવાના અને પોતાના અંતરાત્માના અવાજને માન આપવાના દ્વિવિધ હેતુથી પોતે જે પગલું ભર્યુ અને એમાં વાઈસરોય પ્રત્યે અંગત કોઈ આદરભાવની છાયા નહોતી.

પ્રમુખની આ સ્પષ્ટતા પૂરી થયે એક સભ્યે કાનૂની મુદ્દો ઊભો કર્યો કે મેયરેની કાર્યવાહી અંગે ચર્ચા કરવા સભા એકત્ર થઈ છે ત્યારે તેઓ પ્રમુખપદ શોભાવી શકે ખરા? મેયર ચુકાદો આપ્યો કે પોતે તત્કાલીન મ્યુનિસિપલ નિયમ અને ધારા અનુસાર વર્તન કરી રહ્યા છે અને એ ધારાની જોગવાઈઓનું પાલન કરતા હતા. મેયરની કાયદાની પકડ અને વકીલાતી ચોકસાઈ એવી હતી કે એમાં વાંધો ઉઠાવવા કોઈની હિંમત ચાલી નહી. પરિણામે પરચૂરણ સામાન્ય કામકાજ કરી સભા બરખાસ્ત થઈ અને મેયરની હાજરીનો સવાલ વિચારવા અલગ સભા બોલાવાઈ.

આ સભામાં મેયર ગેરહાજર રહ્યા અને કોર્પોરેશનની બહુમતીએ ઠરાવ કર્યો કે વાઈસરોયના માનમાં કે એમની મુલાકતના સંદર્ભમાં ગોઠવાયેલા આ સમારંભોમાં, કોર્પોરેશનનું પ્રતિનિધત્વ સાચવવા મેયરે હાજર રહેવું. રાજતરફી વલણથી દોરવાયેલા બહુમતી સભ્યોના આ આદેશને, પોતાની દેશભક્તિને આંચ આવે એટલે સર્વ જોખમો વહોરી, મેયરે અવગણ્યો અને મુંબઈ શહેરના પ્રથમ નાગરિકની ગેરહાજરી સર્વપ્રસંગે વર્તાઈ, એટલું જ નહી પણ લોકજીભે ચઢી. આ અવજ્ઞાથી છંછેડાયેલા, ધુંધવાયેલા ઉચ્ચ અધિકારીઓના ચઢાવેલા પેલા સભ્યો પણ ઉશ્કેરાટ અનુભવી રહ્યા હતા અને પ્રમુખશ્રી પ્રત્યે આગામી સભામાં, અવિશ્વાસની દરખાસ્ત રજુ કરવાનો મનસૂબો સેવતા રહ્યા અને તેની યોજનાઓ પણ બનાવતા રહ્યા.

વાઈસરોયની વિદાયના થોડાજ સમય પછી કોર્પોરેશનની બેઠક બોલાવાઈ એટલે પેલા અવિશ્વાસની દરખાસ્તની ખુજલીવાળા લોકોને લાગ્યુ કે મેયરને સબક શીખવાડવાનો મોકો મળ્યો છે, અને આ તક ગુમાવવી ન જોઈએ, પણ આ સ્વામાની મેયરની અગમચેતી ના કારણે તેમનો અંદાજ કાચો પડ્યો. પેલા મેયર સભાના પ્રમુખસ્થાને બેસવાને બદલે, અન્ય સૌ સભ્યગણ સાથે સ્વસ્થતાથી બિરાજ્યા હતા. આ સ્થાનફેરનો આંચકો વિરોધીઓ માટે અણધાર્યો હતો અને તેમને આ આંચકાથી મુક્તિ મળે તે પહેલાં તો મ્યુનિસિપલ સેક્રેટરીએ સભા સમક્ષ મેયરશ્રીના રાજીનામાનો પત્ર પ્રસ્તુત કર્યો. પત્રમાં ઉલ્લેખ હતો કે, “પોતાના વલણની કોર્પોરેશનના સભ્યોને સ્પષ્ટ જાણ હોવા છતાં બહુમતીએ ઠરાવ કર્યો કે મારે વાઈસરોયના સમારંભોમાં હાજર રહેવું તેને હું મારા પ્રત્યેના અવિશ્વાસનું સુચક લેખું છું; અને એટલે મારા અંતરાત્માના અવાજને માન આપતાં આ સ્થાન ખાલી કરવાની મારી ફરજ સમજું છું. કેટલાક મિત્રોએ મને એવી પણ સલાહ આપી છે કે ઠરાવની તરફદારી કરનાર બહુમતી સાવ નજીવી હતી. એટલે આને મારે વિશ્વાસનો અભાવ લેખ્યા સિવાય, મારુ કાર્ય ચાલું રાખવું. એ મિત્રોની સદ્દભાવના બદલ હું એમનો ઋણી છું. પણ મારા પોતાના સ્વમાન ખાતર મારે રાજીનામું આપવું મને વિશેષ પસંદ અને ઉચિત લાગ્યું છે.”

સભામાં સન્નટો વ્યાપી ગયો. મેયરનું આવું અણધાર્યુ પગલાના કારણે જે લોકો મેયર ઉપર હાવી થવા માંગતા હતા તેઓની મનની મનમાં રહી ગઈ, અને સભા હવે કેવી રીતે આગળ વધારવી તે એક વિચારવા જેવો પ્રશ્ન થઈ ગયો. થોડી ગુસપુસ અને મસલતો થયા બાદ એક સભ્યે ઠરાવ મુક્યો કે માજી મેયર આજની સભાના પ્રમુખ સ્થાને કામગીરી બજાવે. આ વાતને બહુમતી સાથે ટેકો મળ્યો અને રાજીનામું આપનાર મેયર સભાના પ્રમુખસ્થાને બિરાજ્યા.અને શાંતિથી સભાનું સમાપન થયું. બીજી સભામાં પણ પહેલી સભાની જેમ જ માજી મેયરના પ્રમુખપદે સભાનું કામકાજ સંપુર્ણ થયું.

૫ જાન્યુઆરી ૧૯૨૫ મેયરની ચુંટણીની તારીખ આવી. રાષ્ટ્રીય પક્ષના એક સભ્યે દરખાસ્ત કરી કે રાજીનામું આપનાર માજી મેયરને જ પુન:ચુંટવા એ દરખાસ્તને અણધાર્યો ટેકો બહેરામજી જીજીભાઈ જેવા સરકારતરફી વલણવાળા સભ્યનો મળ્યો. તેમણે નિવેદન કર્યુ કે વાઈસરોય સમારંભની ગેરહાજરી અંગે પોતાના અંતરાત્માના અવાજને માન આપી એમણે જે પગલું ભર્યુ તેને બાદ કરતા એમનું એવું કોઈ કાર્ય નથી કે જેનો આદર સૌએ ન કર્યો હોય! એમની કામ કરવાની ધગશ અને ઢબના કારણે જ તેમને પુન: મેયરપદે ચુંટવા.

ગોરા અને સનદી મ્યુનિસિપલ કમિશ્નર શ્રી ક્લેટને પણ જણાવ્યું કે મેયરપદને શોભાવે તેવા સૌ ગુણ, લક્ષણો અને આવડત માજી મેયરમાં છે, એમની આજદિન સુધીની કાર્યવાહીની સ્પષ્ટ અસરથી માલુમ થાય કે તેમની નિષ્પક્ષતાપણામાં કોઈ શક કરી શકે તેમ નથી.

બહેરામજી અને ક્લેટનના અણધાર્યા ટેકાથી પુન: મેયરપદે બહુમતીથી ચુંટાયા અને રાષ્ટ્રીયત્વની દ્વજા લહેરાઈ.

આમ પોતાના નિર્ણયમાં મક્કમ રહી વિરોધીઓને પોતાની કાર્યશક્તિ, કુનેહ અને અક્કલહોશિયારીથી માત આપી, અને આજીવન બ્રિટિશ સરકાર અને તેની નોકરશાહીને પોતાના દાવપેચથી નિયંત્રણમાં રાખનાર ભારતના સ્વાતંત્રસંગ્રામના એક અગ્રગણ્ય સેનાની, ભારતની વડી ધારાસભાના પ્રથામ ચુંટાયેલ પ્રમુખ એ જ તો હતા શ્રી વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ.

TODAY THAT DAY : 10 NOVEMBER 1950

READS REACH LHASA

Peiping Radio Report

STAFF CORRESPONDENT AND A.A.P.

London, Nov, 9 - Peiping Radio, in a broadcast in Tibetan last night, said that the "People's Army" had entered the Tibetan Capital of Lhasa.

In Lhasa itself an interim regime led by a senior monk Minister. Sawong Lama has replaced the Cabinet of the former Regent Takta Rimpoche.

Partial to the Communists, the new regime is considering Peiping proposals regarding Tibet according to reports.

The proposal provide that : -

• China would not interfere in the internal administration of Tibet but would be responsible for its defense, external affairs, and communications.


• China would station a token force in Lhasa and appoint military advisers to reorganise the Tibetan forces;


• China would not interfere with the Dalai Lama and the Patchen Lama.

The interim regime has ordered the Tibetan troops to offer no resistance to the invading forces.

Meanwhile, in Kashmir and Uttar Pradesh-formerly the United Provinces-security measures have been taken along the two State's borders with Tibet.

NON-RECOGNITION

The Indian Deputy Prime Minister Mr. Sardar Patel, said in New Delhi to-day that India could not recognise the new three year-old King of Nepal.

The boy was proclaimed King on Tuesday after his grandfather, the King of Nepal, took refuge in the Indian Embassy in Katmandu capital of Nepal.

Addressing a public meeting Mr. Patel called on the Indian people to unite and strengthen themselves in the face of "new dangers or fear of dangers" arising from the trouble in Tibet and Nepal.

He said that the internal feud in Nepal had laid wide open India's frontiers in the north to outside danger.

Architect of Swaraj - 3

Architect of Swaraj

It was decided at the session to start civil disobedience movement on a mass scale and it was left to Gandhi to decide when and where the campaign should be launched. At the instance of Vallabhbhai, Gandhi selected Bardoli, for he felt that people of Bardoli were gentle and mild and would not resort to violence when provoked. He along with Vallabhbhai traveled over the entire district of Bardoli to educate them. They had to rouse the people's enthusiasm and yet keep their passions from breaking into violence. Their utterances electrified the people. The people responded enthusiastically. But only a few days after, Gandhi learnt about the outbreak of violence of Chauri Chaura. The police had opened fire on a peaceful procession without any provocation and the mob retaliated by setting fire to the police station and burning to death 21 constables and one young son of a sub-inspector of police. Learning this Gandhi immediately called off civil disobedience for he felt that the nation was not yet ready for non-violent non-cooperation. Many leaders including C.R. Das, Motilal Nehru and Lala -Lajpatrai resented the suspension of the movement when it was at its peak. They called it Gandhi's greatest blunder and protested vehemently against "the ignominious and ill-turned retreat". Patel however felt that Gandhi was right in suspending civil disobedience. He told the people not to question their leader but to follow him. To quote him, "During the struggle do what Gandhiji commands us, if he asks us to rise we shall rise, if he asks us to retreat we shall do so."

Next Borsad claimed the attention of Vallabhbhai, it was his Taluka and it appealed to him for help. This Taluka was infested with dacoits and robbers. Naturally this was going on with the connivance of the police. But the police attributed it to the indifference and cowardliness of the people who did not co-­operate with the police. To set matters right a special force was posted in the Taluka and the people were asked to pay Rs. 240,000 a year which worked out at Rs. 2 and Annas / per person above the age of 16. People resented this punitive tax.

Vallabhbhai himself went to Borsad and found that the superintendent of police was himself involved. He had issued a confidential circular to all the sub-inspectors and head constables "requiring them to turn a blind eye to dacoits and offences committed by Ali, as he had undertaken to assist in the arrest of Barber Deva." The police had even supplied weapons to Ali with which he had committed many murders and dacoities. Vallabhbhai exhorted the people not to pay this punitive tax and at the same time to remain non-violent against all provocations.

The people of Borsad stood firm. The police reacted with vengeance and attached property. This went on for five weeks when Sir Leslie Wilson was appointed Governor of Bombay. He happened to see in a newspaper a report of Vallabhbhai's speech in which he had quoted that confidential letter. He deputed the Home Member to visit the place and find out the facts. The Home Member confirmed that Vallabhbhai's allegations were correct. Thereupon the punitive tax was abolished, extra cost of extra police was to be borne by the Government. Vallabhbhai thanked the Governor of Bombay for this gesture. Gandhi complimented Vallabhbhai by conferring on him the title of "King of Borsad".

From Borsad Bardoli got the attention of Sardar Patel. In Bardoli he addressed a conference which was attended by peasants from nearly 80 villages. He told them that as to the justice of their case he had not the slightest doubt, but he was not sure of their strength. He added, "I shall stand by the side of anyone who is prepared to take risks."

On 6th February Patel addressed a letter to the Governor of Bombay requesting him to order a fresh inquiry as the increase was unjust and arbitrary, and to postpone the recovery of the revised land revenue. He received a curt reply saying that his letter had been sent to the Revenue Department for Disposal. Now the battle had begun. Vallabhbhai devoted all his time and energy to organizing, uniting and rousing the people. He went from village to village. He ate delivered numerous speeches everyday. He organized a publicity department which would issue, and distribute free, his speeches in pamphlets and also a daily news bulletin.

The Government fired their first shot on 15th February by serving notices on 50 Banias to pay the revised land revenue within 10 days. Banias were considered to be weak and mild people and the Government were hopeful that they would yield. But out of the fifty only two paid. When the people learnt of it they were annoyed with the two "black sheep" and wanted to boycott them. But Vallabhbhai told them to remain calm.

Patel moved from village to village and thousands listened to his speeches with devotion. He invited the women of Bardoli also to join the struggle, "for the burnt will have to be borne by them".

When the Government realized that the imposition of fines had no effect on the people it started confiscation of land. Here are some examples; land worth Rs. 40,000 was attached to recover a tax of Rs. 700. In another instance, 33 acres of land worth Rs. 15,000 was confiscated and sold to another buyer for Rs. 161. Again, land worth Rs. 30, 000 was sold for Rs. 115. But still the people remained unperturbed. To crush them the Government resorted to a new expedient of attaching the cattle of the peasantry.

Patel than appealed to Patels and Talatis to resign. At his call 69 out of the 90 Patels and 11 out of 35 Talatis resigned. It was at this time that Vallabhbhai came to be known as the "SARDAR" of the peasants. The appellation stuck to his name for all his life.

When the Government's repressive measures proved to be ineffective then sanity dawned on them. They were frightened that if the Bardoli Satyagraha spread to other parts of India that would be the end of British rule. So they decided to compromise. The government acceded to all the demands of Sardar Patel. The independent inquiry after a thorough investigation recommended an increase of 5.7% as against 22% originally fixed. Thus ended this glorious struggle. The Bardoli struggle was significant from many points of view. It demonstrated to all the world that truth and non-violence cannot be crushed. It compelled the mighty Government, pledged to crush, to yield within a fortnight of the pledge. It was a viceroy for both the Satyagrahis and the Government and that is why both Gandhi and Vallabhbhai congratulated the people as well as the Governor.

Secondly, the Bardoli Satyagraha was a landmark in the history of our freedom movement. It gave a new meaning and significance to the history of Satyagraha in India and paved the way for the future bigger struggle. Thirdly, it projected the personality of Sardar Patel and proved his organizing capacity and ability to lead people.

In March, 1929 Sardar was invited to preside over the fifth Kathiawad Political Conference. He did some plain-speaking by telling the people to speak less and work more.

A couple of months later he was invited to preside at the Maharashtra Political Conference.

TO BE CONTINUE…..

Courtesy : ARCHITECT OF SWARAJ
Page – 80-82

TODAY THAT DAY : 27 - 28 OCTOBER 1933 (Death of Shri Vithalbhai Patel - 22nd October 1933)

VITHALBHAI PATEL

(27 September 1873 – 22 October 1933) 

GANDHI LOSES AN ALLY

First Indian President of the Legislative Assembly (1925). Died October 22, 1933. The first Swarajist President of the Bombay Corporation. Visited U.S.A. and Irish Free State to denounce the British Raj.

MR. V. J. PATEL DIES IN SWITZERLAND (22nd October 1933)

Mr. Vithalbhai J. Patel, the former President of the Indian Legislative Assembly, who has been lying seriously ill in a nursing home near Nyon (Lake Geneva), died on Sunday.

He remained conscious to the last, and his last works were : "BEFORE I DIE I PRAY FOR INDIA'S FREEDOM".

By the death of Mr. Patel, a barrister by profession, India  losses a staunch Swarajist and an ardent believer in the non-violence movement.

For a number of year he was Secretary of the Indian National Congress, and in the capacity came to England to give evidence in connection with the Montague-Chelmsford reforms in 1919. He was also a successful Mayor of Bombay.

A close collaborator with Gandhi he joined him in launching the second civil disobedience movement in 1931 and was twice arrested.

---

Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel

---

TODAY THAT DAY : 27 - 28 OCTOBER 1933 (Death of Shri Vithalbhai Patel - 22nd October 1933)

VITHALBHAI PATEL
(27 September 1873 – 22 October 1933) 

First Indian President of the Legislative Assembly (1925). Died October 22, 1933. The first Swarajist President of the Bombay Corporation. Visited U.S.A. and Irish Free State to denounce the British Raj.

MR. V. J. PATEL DIES IN SWITZERLAND (22nd October 1933)

Mr. Vithalbhai J. Patel, the former President of the Indian Legislative Assembly, who has been lying seriously ill in a nursing home near Nyon (Lake Geneva), died on Sunday.

He remained conscious to the last, and his last works were : "BEFORE I DIE I PRAY FOR INDIA'S FREEDOM".

By the death of Mr. Patel, a barrister by profession, India  losses a staunch Swarajist and an ardent believer in the non-violence movement.

For a number of year he was Secretary of the Indian National Congress, and in the capacity came to England to give evidence in connection with the Montague-Chelmsford reforms in 1919. He was also a successful Mayor of Bombay.

A close collaborator with Gandhi he joined him in launching the second civil disobedience movement in 1931 and was twice arrested.

Architect of Swaraj - 2

Architect of Swaraj

Sardar Vallabhbhai Patel 

Gandhi and Patel made a strong team as President and Secretary of the Gujarat Sabha. Earlier it used to meet once a year and would pass resolution and submit some petitions to the Government. But now it was decided to set up an executive committee with Gandhi as Chairman and Patel as Secretary which would function with a fixed program for the welfare of the masses. Under the Secretaryship of Patel the Sabha rendered service to the people of Gujarat in time of distress. When in 1917 plague broke out in Ahmedabad, Patel organized an anti-plague campaign. People looked to him with confidence to organize the relief measures. No single man in our country organized with so unfailing a success so many and so extensive relief measures in natural calamities as Patel did.

Patel as Secretary of the Gujarat Sabha took up the question of forced labour. Patel wrote three letters to Mr. Pratt, the then Commissioner of Northern Division, to ascertain the Government views on the subject. When nothing materialized he published and distributed leaflets among , villagers to educate them against forced labour. It had the desired effect and people began to press for payment for the services rendered. This antagonized the Government officers against Patel but he remained unmoved.

In early 1918, the crops of Kaira district were washed away by rain. The farmers were left with nothing and could not pay the land revenue. They prayed for the exemption of land tax. But the Government turned a deaf ear to their request. So the people approached Patel for help. "I shall see the crops myself and if what you say is correct, I shall request Gandhiji to take up your fight."

Patel himself visited the villages on a fact-finding inquiry and when he was satisfied he wrote to the Government of Bombay to grant exemption from land revenue. But this had no effect. So Patel approached Gandhi to take up the case of the Kaira peasants. Gandhi advised Satyagraha but he wanted "one at least of the workers of Gujarat Sabha to accompany him and devote all his time to the campaign until it was completed.'' Vallabhbhai offered his services, much to Gandhi's delight. Patel gave up his "European dress and donned dhoti and Kurta and toured the villages of Kaira District along with Gandhi to train the people to suffer in the cause of Satyagraha. When Gandhi appealed to the people to refrain form plying land revenue, the Government became furious and enforced punitive measures for tax collection. Lands were attached, property confiscated, and cattle were auctioned. This meant too great a hardship for the famine-hit people of Kaira. Gandhi had to leave Kaira to go to Champaran in Bihar. But in his absence Patel went from village to village and exhorted the peasants to bear the hardships cheerfully and not to yield. The peasants had faith in their leader and stood firm. Ultimately the Government had to yield. It agreed that the tax should be collected only from those who could pay it. This was what the Gujarat Sabha had been asking for. So the no ­tax campaign was called off.

The Kaira campaign had two effects Firstly the efficacy of the technique of Satyagraha was proved. It was later developed and adopted for the freedom movement. Secondly, the Kaira campaign discovered a new leader in the person of Patel.

In 1917, Patel contested and was elected as Municipal Councillor in a by-election in Ahmedabad Municipality. At that time a headstrong I.C.S. Officer, J.A. Shillidy, was the Municipal Commissioner who did not care for the advice of the Municipal Board. Soon after his election Patel came into conflict with Shillidy. Shillidy was out to help his favoured Councillor, one Fateh Mohammad Munshi, who bad contributed a handsome amount towards the War Loan. There was a small Jake near the railway station. Since it was a breeding ground for mosquitoes, it was decided to fill it up. But Munshi had a match factory near this lake and was seasoning timber in this lake. He wanted the lake to remain unfilled. Disregarding the interest of the Municipality, Shillidy leased this Jake to Munshi for a song. Vallabhbhai came to know all the facts of the case. He moved a resolution demanding the removal of Shillidy. The resolution was passed and the Government bad no alternative but to remove him.

Eight years after, i.e., in 1924, Patel was elected President of the Municipality and devoted all his time and energies to the betterment of the city. He did his utmost to make Ahmeda­bad cleaner, healthier and more beautiful. He himself took up the broom to clean the city. He encouraged the development of parks, play-ground are recreational centres. He also opened schools to provide free education. And when Indian National Congress passed the historic resolution of Non-cooperation at Nagpur in 1920, Patel prevailed upon the Municipality to free Municipal schools from Government control. He told the school.5 to decline the education grant from the Government. The Deputy Education Inspector was told not to visit the Municipal schools. The Government was no prepared to brook this insult. This Commissioner dubbed this act of the Municipality ultra vires. When the Commissioner ordered the Municipality to hand over the schools to the Government, the Municipality closed the schools for a month. This annoyed the Commissioner and he moved the. Government to suspend the Municipality. The Municipality was suspended on 9th February, 1922, and the Government entrusted its affairs to a committee nominated by them. Vallabhbhai strongly condemned this act to the Government. He also appealed to the people for funds to run national schools and was able to collect Rs. 1.25 lakhs with which 43 national schools were opened. Ultimately the Government had to yield and after two years the Municipality was restored.

Vallabhbhai continued to be the President of Ahmedabad Municipality till 1928 when he had to resign to devote himself fully to Bardoli struggle. During his tenure as President he continued to instil courage, self-respect and self-confidence in the people. Soon after the successful completion of the Kaira Satyagraha, Vallabhbhai joined Gandhi in raising recruits for the War which was going on at the time. But once the War was over, the Government tried to resuscitate the old Anglo­-Indian life. As if to add fuel to the fire the Rowlatt Committee's report was published. After the Rowlatt Bills came the massacre of Jallianwala Bagh on April 13th, 1919. 

Vallabhbhai now agreed with Gandhiji that non-co-operation was the only answer to British cruelties. The Congress. session was to be held in Calcutta to pass the non-cooperation resolution. 

TO BE CONTINUE..... 

Courtesy : ARCHITECT OF SWARAJ 

Page - 77 - 79

TODAY THAT DAY : 26 OCTOBER 1949

INDIA'S £60,000,000 ECONOMIES

THE SCOTSMAN - 26 OCTOBER 1949

SARDAR PATEL INDIAN DEPUTY PRIME MINISTER HAS ORDERED A £60 MILLION CUT IN CAPITAL EXPENDITURE IN INDIA'S BUDGET FOR THE NEXT FINANCIAL YEAR, ACCORDING TO AUTHORITATIVE SOURCES TO-DAY. BUDGETED CAPITAL EXPENDITURE FOR THIS YEAR IS £157 MILLION. REUTER.

Architect of Swaraj - 1

Sardar Vallabhbhai Patel 

Vallabhbhai Patel's was a many-sided genius. He was a mass leader, administrator and an astute diplomat. Above all he was an ardent nationalist and patriot. He devoted all his time and attention first to securing freedom for his motherland and then, when freedom had been secured, to the work of integrating the 560 odd States into the Union.

What was remarkable about the integration of States by Patel is that the princes whom he had deprived of their thrones .and power co-operated with him. In fact the integration of States went off so well that few could realize what a big historical event it was.

Patel has generally been called a man of iron-ruthless, rough and stern. Very few know that he was indeed intensely humane and fair-minded. Differences of opinions would not prejudice him. He had a sense of humour which brought the ghost of a smile to his lips and a twinkle to his eyes.

Sardar Vallabhbhai Patel was born on 31st October, 1875, to Jhaverbhai Patel and Ladbai at Nadiad in the Kaira district of Gujarat. Vallabhbhai was a relatively short man, 5 feet 5½ inches in height, dour and homely in appearance especially as he aged, whose demeanour exuded far more strength than his height and whose eyes emitted a penetrating glance which gave pause to all who did not know him well. His father belonged to Karamsad an agricultural caste known as the Lewa Patidar a class which is said to have come to Gujarat from the Punjab. The Lewa Patidars were famous as a militant community and had played a notable part in the first war of India's independence. Ladbai, Vallabh's mother, belonged to Nadiad. She was a simple, religious-minded and noble lady.

Vallabh received his early school education at Karamsad­ (today known as SARDAR SMRITI SHALA) in his ancestral village. After finishing his education at Karamsad he persuaded six other students to go with him to Petlad, a village 7 miles away, which had a school which taught English -up to the fifth standard. These seven boys hired a room in Petlad, visited Karamsad every Sunday to carry rations, and cooked their food by turns.

Vallabh was married at the age of 18 to Zaverba daughter of Desaibhai Punjabhai Patel, from the nearby village of Ghana, in 1893. His wife was a docile and gentle lady who served her husband all her life, with great devotion. Jhaverba died in January 1909, having borne two children, Manibehn and Dahyabhai, after which Vallabhbhai, thirty-three years of age at the time of his wife's death, never married nor had any known or suspected liaison with another woman.

Vallabh passed his Matriculation at the age of 22 and accepted a job with a lawyer of Nadiad and studied for the District Pleader's Examination, borrowing books from his employer. In three years he passed the examination and became a District Pleader.

In 1900, he raised a loan and set up a small office at Godhra where his elder brother Vithalbhai had been practising. When Vithalbhai shifted to Borsad, he invited his younger brother to join him at Borsad but Vallabhbhai preferred to start on his own.

Vallabhbhai specialized in criminal law and had "a beginner's luck".

After about two years Patel shifted from Godhra to Borsad. There were two reasons for this : First, Godhra was too small a place for a man of his calibre. Secondly, his brother Vithal­bhai had laid certain charges against a magistrate of Borsad and a "Commission of Inquiry" had been set up to look into the charges. It was a blow to the bureaucracy and they were conspiring against Vithalbhai. So Vallabhbhai thought it his duty to be nearer his brother to foil the designs of the officialdom of Borsad.

At Borsad his practice flourished. Patel had been anxious to go to England and study for the bar. At Borsad Patel saved enough money and quietly wrote to Thomas Cook and Son to arrange for his passage. The firm addressed their reply to V. J. Patel and as chance would have it. the letter fell into the hands of his brother, also V. J. Patel. He himself had been thinking of going to U.K., but had not saved even a penny. So he appealed to the younger brother saying, "I am the elder of the two. So let me go first. You will get an opportunity to go after I return while I shall not be able to go after you return''. Vallabhbhai in his magnanimity not only accepted his brother's request but agreed to support his family in his absence.

Vithalbhai Patel returned from England in 1908 but soon after Vallabhbhai's wife fell ill and died. So Vallabhbhai Patel could leave for England only in August 1910 and returned as full-fledged barrister in February 1913. 

On_ Patel's return to India, the then Chief Justice of Bombay, Sir Basil Scott offered him the post of a judge. But Vallabhbhai declined the offer saying that he intended to start his practice in Ahmedabad. As before Patel continued to specialize in criminal cases. Soon he was having a roaring practice. He was known to be the best dressed man and his office was furnished in the most modern style. He was fearless and would not tolerate any discourtesy from the judge. He was quick to retort if a judge misbehaved or showed partiality to his opponent. Here is a description of Barrister Patel in the words of one of his close friends, G. V. Mavalankar, who became the first Speaker of the LokSabha in 1947. "A smart young man, dressed in well-cut clothes, with a felt hat worn rightly at an angle, stern and reserved, his eyes piercing and bright, not given to many words, receiving. the visitors with just a simple greeting but not entering into any conversation, and of a firm and pensive expression, almost as if he looked down upon the world with a sort of superiority complex, talking with an air of confidence and superiority whenever he opened his lips. Such was the new barrister, who had come to Ahmedabad for practice.'' 

Patel had not become a slave to his briefs. He had made it a point to visit the Gujarat Club every evening for a game of bridge. There lie attracted people by his casual but caustic comments. The beauty was that even his most biting sarcasm was without any malice. He was also an expert bridge player And the story goes that one Mr. Wadia, who was too proud of his game, challenged Patel for a game of bridge. Patel accepted the challenge but wanted the stakes to be five pounds a hundred in place of a penny a point. Wadia agreed. On the first day Wadia, the veteran player lost £20 and on the second day 30 more. Mrs. Wadia appeared on the scene and requested Patel to stop the play which he promptly did.

Barrister Patel had now reached the peak of his professional glory and was earning a fortune. But he gave up his practice in, 1919 when he was drawn to public work. 

It was in 1919 that Patel came in contact with Gandhi when the latter had shot into limelight due to his Champaran Satyagraha. It was about this time that Gandhi was elected President of the Gujarat Sabha. Its first political conference was held at Godhra in 1917. Vallabhbhai Patel was elected its Secretary. It was the Gujarat Sabha that brought together the two later became famous as the "Father of the Nation" and the "Builder of the Nation." Patel was so much impressed by Gandhi that he became his devoted disciple. As S.K. Patil has put it "The year 1917 brought a revolutionary change in Vallabhbhai's life-a change that pushed him into public life and made him the most popular leader that he was. This was the year when the Guru and the disciple met. The Guru was Mahatma Gandhi and the disciple was Vallabhbhai Patel. The relation between the two had something of a divine touch in it." 

TO BE CONTINUE..... 

Courtesy : ARCHITECT OF SWARAJ 

Page - 74 - 77

TODAY THAT DAY : 25 OCTOBER 1946

TODAY THAT DAY : 25 OCTOBER 1946 : 13 Killed, 26 Injured in New Riots In India.

26th October 1946 - Gloucestershire Echo

POLICE OPEN FIRE THREE TIMES IN CALCUTTA


MARTIAL LAW INS. INDIA


Police opened fire three times in Calcutta to-day, where 12 people were killed and 25 injured in disturbances, according to reports from the city. In Bombay police also opened fire after incidents in which one person was killed.


Martial law has been proclaimed in towns in the South Indian State of Travancore following disturbances attributed to "Communist Activities."


Twelve people were killed and 25 injured in incidents in Calcutta and its northern suburb Cossipore, up to 1 pm (local time) to-day. The police opened fire three times.

Police opened fire on an unruly crowd which collected in the centre of Bombay to-day after a collision between two lorries. Two people were wounded one of the whom died, and official communique stated.

Martial law has been proclaimed in Ambalapudha and Shertally in Travancore the South Indian prince-ruled State, following disturbances, it was announced to-day from Bombay.

Travancore State authorities attribute the disturbances to "Communist activities."

Eight stabbing incidents in Central and northern Bombay were also reported this morning.

MINISTER SWORN IN


Four of the five Moslem League members of the Indian Interim Government were sworn in at a cabinet meeting at which Lord Wavell, the Viceroy, presided to-day, New Delhi radio stated.


The Ministers were Liaquat Ali Khan (Finance), Mr. I. Chundrigar (Commerce), Sardar Abdur Rab Rishtar (Communications), and Raja Ghazanfar Ali Khan (Health). 


The league's fifth nominee to the Cabinet Mr. Jogendra Nath Mandal, Scheduled Caste representative from Bengal, took charge of his office by telegram.


After the ceremony the full Cabinet met for half an hour after which Pandit Nehru and Liquat Ali Khan had a brief conference with the Viceroy. 


The four Moslem League members had earlier called on Mr. Jinnah, President of the Moslem League, who wished them "Godspeed on the new road."


New Delhi radio added : "A crowd who had collected outside the Viceroy's palace cheered the MOslem League leaders and demonstrated against the Congress members of the Interim Government"


Congress tricolor flags on the cars of Pandit Jawaharlal Nehru, The Vice-President, Sardar Vallabhai Patel, Dr. Rajendra Prasad and other Congress members were torn of by demonstrators.




Courtesy BRITISH LIBRARY BOARD.

Letter to Vallabhbhai Patel from Honorable Rajendra Prasad - First President of India 07 August 1948

Letter to Vallabhbhai Patel from Honorable Rajendra Prasad - First President of India 07 August 1948

Dr. Rajendra Prasad, Shri R.R. Diwakar and Shri Satyanarian Sinha at the Hon'ble Sardar Vallabhbhai Patel, Deputy Prime Minister of India, Patel & Miss. Maniben Patel

To,

Vallabhbhai Patel

Camp : Pilani

Jaipur State,

7th August 1948

My Dear Vallabhbhai,

Here is a letter received from a gentleman whom I do not know. He, however represents a not inconsiderable opinion in the Orissa States, The people of course, have had never and opportunity of declaring whether they would like to have a separate union of their own or be merged in the Provience of Orissa. The people of Mahratta States got that opportunity and they decided in favour of merger. It is not safe to assume that all such opinion is inspired by the Rulers. Whether there is merger or not, the Rulers of course cease to have any power, but the opinion of the people should not be ignored. At any rate, it should be ascertained.

Yours Sincerely

Rajendra Prasad

Sardar Vallabhbhai Patel

New Delhi

Enclosure : 

(A letter from Jaladhar Deb to Dr. Rajendra Prasad)

Bobbili House, Maharanipeta, Waltair.
Courtesy : Dr. Rajendra Prasad Correspondence & Selected Documents Vol 10 

Entry Into Public Life

Entry Into Public Life

The year 1916 was a landmark in the history of the Congress and a turning point in career of Sardar Patel. He Placed his services at the disposal of the Mahatma and soon became one of his trusted lieutenants. He entered the Ahmadabad Municipality, the first step to his public career. It took him little time to make his mark. The thoroughness of his work as the Chairman of the Sanitary Committee won him universal applause. His duties were heavy but he stood at his post under all trying conditions.

He showed his mettle when plague broke out in the city in October 1917; he moved with the Municipal staff for taking effective preventive measures under his personal care. This was a new departure in the outlook and method of service of city fathers. 

Vallabhbhai and Gandhiji came into close contact when the latter accented the Presidentship of the Gujarat Sabha in 1917. The success of the Champaran campaign where the technique of non-violence was tried out for the first time electrified the members of the Club. The Sardar who for long had sat apart sneering at the new spiritual force in Indian politics began to accept the Gandhian creed.

It was a red letter day for the Bombay Provincial .Congress Committee when it elected him as its President in 1921. The same year he was chosen as the Chairman of the Reception Committee of the 36th session of the Indian National Congress. With his inimitable drive the Sardar collected a crore of rupees to conduct the historic struggle launched by Gandhiji at this time.

His example fired the imagination of many prominent lawyers who renounced their huge incomes and dedicated themselves to the service of the nation. Boys and girls emptied schools and colleges. Women flocked in thousands and poured their jewellery into Gandhiji's begging bowl. Such was the enthusiasm that had been generated for the cause of national liberty by the peasant leader of Gujarat.

The first success of Gandhiji's technique of non-violence at the Bardoli campaign, was due to the erstwhile sceptic lawyer who had become the most devout follower of the Mahatma, the perfect instrument, the vehicle supreme, of the Master. Before the Government knew what was happening 80,000 people had been organised into one compact unit which the Raj tried with desperate tricks to break up. But all in vain. From that day, the Sardar stands for' efficiency of organisation, thoroughness in handling 'a situation and mastery in management of big things.

The British rulers stooped as low as they could at the Bardoli campaign - 17000 men and 40000 buffaloes were locked up in a small insanitary house for over three months. Stench and disease ate into their vitals. Yet the call of the Iron Man strengthened their resolve to hold on. He had undermined British fortifications. He ran daggers in to the heart of bureaucracy while dealing sledge-hammer blows to fifth columnists.  The Government was forced to come to peace with the Congress. The Government offered terms to Sardar Patel who spurned them. But Gandhiji accepted the proposals and the Sardar had no way but to acquiesce. He was great disciplinarian; he knew not only now to command but obey as well. His name stands for "Discipline" not only in the Congress but in the whole theatre of Indian politics.

The technique adopted by Sardar Patel at Bardoli set the model for future campaigns and undermined the Imperial citadel. When the Congress organisation was banned, he made every home a Congress office and every soul a Congress organisation. He turned every village into an armed camp and made the people cast off their fear. He taught them to be self-rehant, resourceful and patient. The art of managing men he knew very well. His sardonic humour goaded his listeners into action.

in the historic "Dandi March" launched by Gandhiji in March 1930 Sardar Patel was the Grand Commander. He delivered fiery speeches to the villagers all along his route and stirred up the masses to action. His arrest only electrified the atmosphere; the people of Ahmadabad took a solemn pledge to follow their leader to the dark cell. A mighty revolution swept over India. But the people declared that despite severe provocation to violence their salvation lay in Truth and non-violence.

Sardar Patel was released to relieve the situation but was again re-arrested along with his daughter Maniben. Gandhiji and Patel were imprisoned together, and the master, on his release, spoke of the glorious attributes of his disciple. The Sardar's motherly qualities became as much known as his bravery during his incarceration. 

Courtesy : LIFE AND WORK OF SARDAR VALLABHBHAI PATEL

NEHRU’S VISIT TO KASHMIR – 16th June 1946

NEHRU’S VISIT TO KASHMIR – 16th June 1946

Dear Friend

I have received your letter of the 8th inst. You have given much of the past history of Kashmir, which has been very useful in understanding the background of the present whole unfortunate episode. I have done my best to set matters right. You must have seen that Panditji has himself frankly withdrawn some of the misstatements that were made by him on false information being supplied to him. The resolution passed by the All-India States Peoples' Conference under his presidentship has also been such as would remove tension, clear the atmosphere and bring about an honorable settlement. I realise the difficulties and hardships of a small community like yours in Kashmir. The question of minorities in India has become complicated and the Hindu Muslim question particularly requires careful as well as tactful handling. Political agitation should, as far as possible, be kept apart from Communal questions. The two should not be mixed up. How far Sheikh Abdullah has erred in his present movement and whether the error, if any, was bonafide or not, requires investigation. The excesses committed by the military and police under orders of the State, if any, may also require investigation. Such post-mortem examination of political upheavals or communal troubles are not always safe. I understand that Pandit Jawaharlal Nehru is himself coming there as a messenger of peace to bring about honourable settlement of this vexed question. After all, he is also a Hindu and that a Kashmiri Hindu, and he is one of our foremost patriots and one of the greatest leaders of modern India. He is, as all human beings are, liable to err. But all his actions are governed by considerations of highest patriotism. Therefore you need not be afraid of him or his actions, Let us hope this unfortunate trouble in Kashmir will end soon and it will leave no bitterness behind. ­

Yours sincerely,

Vallabhbhai Patel

** Courtesy Sardar Patel’s Correspondence 1945-50 Page 2-3

Indian Congress Leaders Sent to Prison - Today That Day - 31-08-16

Indian Congress Leaders Sent to Prison - Today That Day - 31-08-16

Australian Press Association, Calcutta,
The ten members of the Congress Working Committee, including Vithalbhai Patel - Ex-President of the Legislative Assembly, who were arrested at New Delhi yesterday, were sentenced to six months imprisonment each.

The Bombay Government has declared illegal the further meeting of any new Congress committee in that province.

SOMNATH TEMPLE TO BE REBUILT

SOMNATH TEMPLE TO BE REBUILT

Standing amidst the ruins of the famous temple of Somnath. During his visit to Kathiawar, in connection with the Junagadh State's preservation from anarchy by the Indian Dominion. Sardar Vallabhbhai Patel declared last week that the temple would be re-constructed and the image of Somnath reinstalled in the same site, where they stood when Mahomed Ghazni sacked and looted one thousand years ago. This act of vandalism which professor Habib has condemned as an act of avarice under the cloak of religion, was a wrong both to Islam and to Hinduism-more to Islam than to Hinduism. The restoration of the temple and the re-installation of the image will be a tardy atonement. But no one with a park of historic feeling, can fail to be thrilled by the declaration of the Sardar with whom were Mr. N. V. Gadgil, Minister of Public works in the Government of India, and the Jamasaheib of Nawanagar in whose territory Patan is situated. The outstanding movement of the last century and a half is the revival of Hinduism and the reconstruction of the Somnath Temple will be a fitting climax to it. It should not cost the State a single pice. Hindus all over India will gladly contribute the necessary funds. Broad minded Muslims, too will co-operate in redeeming their great religion from an infamy which the Ghazni-vites greed has associated with it in the popular mind.

Date November 22nd, 1947

સાચો પટેલ કોણ ?

સાચો પટેલ કોણ ?

પટેલ કોણ? જેને ગામ પસંદ કરે તે પટેલ થાય. પટેલથી તે સરકારની પાંચ રૂપિયાના પગારની નોકરી કરાતી હશે? એ કરતા આબરૂભરી મજુરી કરો તોયે રોજના છ આઠ આના મળે. ગામના પટેલનું કામ તે સરકારી નોકરની ખીદમત કરવાનુંને એને ખવડાવવાનું કદી હોતુ હશે? મામલતદારનો ઉતારો તો ચોરેજ હોય. પૈસા ખર્ચી ખર્ચી આપણને બધુ મળે છે તેમ એનેયે બજારમાંથી જે જોઈએ તે મળી શકે છે. પણ આપણે ખુશામતનો ઉંધો રસ્તો લીધો છે. સાચા પટેલો તો તકીએ બેસેને મામલતદાર તેની સામો બેસે. ગામનું કામ પટેલ કહે તેમ થાય. પાકની આની પટેલ આઠ આની લખાવે ને મામલતદારને બાર આની લાગે તોયે પટેલનોજ સીક્કો ચાલે. તેને બદલે આજ તો હારતોરા લઈ એની પાછળ ફરો છો. હાડકાના ટુકડા ઉપર પડાપડી કરો છો. બારડોલીના ખેડુતો એ મોહ તરી ગયા છે ને આજે ત્યાના પટેલને કોઈ દબાવવા જાય છે તો ફટ રાજીનામુ લખી આપે છે.

સૌજન્ય : સરદાર પટેલની ગર્જનાઓ

રાજદ્રોહીમાં ખપવું છે? - વીર વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ

વીર વિઠ્ઠલભાઈની ગર્જનાઓ પુસ્તકમાં એક રસપ્રદ વાત વાંચી જાણવા જેવી છે.

હું આપણા સરકારી નોકરો, પોલીસ અને લશ્કરના માણસો બીજા જેટલા આપણા, હિંદુ, મુસલમાન, શીખ, પારસી જેઓ સરકારી નોકરીમાં હોય તેમને અપીલ કરૂ છું કે જો તેઓ ભવિષ્યમાં હિંદુસ્તાનની સ્વતંત્રતાની લડતમાં "ટ્રેટર્સ" તરીકે ખપવા ન માગતા હોય તો સ્વદેશીને અનુસરે. હું રાજીનામું આપવાનું કહેતો નથી. પણ જેને ઝાળ લાગી હોય તે તો અલબત તેમ કરે. તેમને અપીલની જરૂર નથી. પેટ લાગ્યું છે એ ભાઈઓને સ્વદેશીની હીલચાલને મદદ કરવા કહું છું. એવો કાયદો નથી કે તેઓ ખાદી ન પહેરે. કોઈ કાયદો નથી કે પરદેશી કાપડ પહેરવાની ફરજ પડે.

હું જાણું છું કે બ્રિટીશ માલની અને વીલાયતી બીડી પીવાની કેટલેક ઠેકાણે ફરજ પડે છે. પણ કાયદેસર તેવી ફરજ પડી શકે નહી. પોતાને હીંમત જોઈએ. સ્વતંત્ર થવા માટે મનમાં ઉદ્વેગ થવો જોઈએ.

સૌજન્ય : વીર વિઠ્ઠલભાઈની ગર્જનાઓ પુસ્તક

DELIGHTFUL COMPANY

DELIGHTFUL COMPANY 

Even today in the midst of my onerous responsibilities and heavy pre-occupations, I delight in the company of children. That brings sometimes a ray of hope in the midst of surrounding gloom, a heavy laughter after the perusal of a saddening report, and a relaxation during anxious hours.

Work is undoubtedly worship but laughter is life. Anyone who takes life too seriously must prepare himself for a miserable existence. Anyone who greets joys and sorrows with equal facility can really get the best of life.

It has been my good fortunate to have borne a temperament which adapts itself equally well to the most taxing and the light moments. It was only some years ago that I used to wrestle and sport with my grandson. Very often I indulge in less vigorous pranks with children who can afford to give me the benefit of their company. It is only so long as a man can retain the child in him that life can be free from those dark shadows which leave inevitable furrows on a man's forehead. There is nothing more disgusting than perpetual pensive brows or the wry face of curmudgeon.

Vallabhbhai Patel

Courtesy : 

Life & Work of Sardar Vallabhbhai Patel by C. Rajagopalachari

સરદાર પટેલે મોડાસામાં આપેલ ભાષણ ૨૯-૦૩-૧૯૨૧

આપણી અધમ દશા 

સરદાર પટેલે મોડાસામાં આપેલ ભાષણ ૨૯-૦૩-૧૯૨૧

આ દશા ક્યારે થઈ તે વિચારવું જોઈએ. પહેલાં હિંદુસ્તાનમાં એટલી બધી લક્ષ્મી હતી કે તેની ખ્યાતી સાંભળી દુરથી માણસો આવતા. જ્યારે આપણે આગળપડતા હતા, ત્યારે અત્યારના રાજ્ય કરનારા જંગલી હતા. તેઓ અહી વેપાર કરવા આવ્યા અને આપણામાં કુસંપનો લાભ લઈ રાજ્યકર્તા થઈ ગયા. તેમણે વારાફરતી બેમાંથી એકનો પક્ષ લીધો.

આપણે વિચારવું જોઈએ કે આપણી પર રાજ્ય કોણ કરે છે? કરોડો રૂપિયા આવકવેરા તથા મહેસુલમાં આપીએ છીએ, તે ક્યાં જાય છે? અને તેનો શો ઉપયોગ થાય છે? આપણે કોઈની પાસે સો રૂપિયા માગીએ, તો પચાસ ગાઉ ટાપુ ખાઈ દોડીએ. પણ કરોડો રૂપિયા પરદેશ જાય, તેનો વિચાર પણ કરતા નથી. એક વખત એવો હતો કે ક્ષત્રી લોકો ધર્મનું રક્ષણ કરતા. અત્યારે હિંદ વિધવા બાઈ જેવું છે. કોઈ લુંટફાટ કરવા હથિયાર રાખે છે, બાકી તમામ પ્રજા નિરાધાર છે. કરોડો રૂપિયા લુંટાઈ જાય છે, તેની સામે કોઈ થઈ શકતું નથી.

અત્યાર સુધીતો એમ મનાતું કે સરકાર આપણું રક્ષણ કરે છે. તે રામરાજ્ય છે, જેમાં વાઘ બકરી એક આરે પાણી પીએ છે. જ્યારથી પરદેશી રાજ્ય થયુ ત્યારથી સુખ મળ્યુ. જાણે કે તે પહેલાતો અહી બધી અંધાધુંધી જ હતી!

આજ સુધી અમારા મુસલમાન ભાઈઓના મનમાં એક વાત ઠસી ગઈ હતી કે, હિંદમાં વધારે સંખ્યા હિંદુઓની છે. માટે અંગ્રેજ સરકાર હોય તો આપણે આપણો હક સાચવી શકીએ. તે મુસલમાનને પહેલવહેલી ખાતરી થઈ કે હિંદુઓની દોસ્તી હોય તો અમારો ધર્મ સચવાય. આ લડતને પરિણામે જેટલા જેટલા પ્રપંચ હતા તે ખુલ્લા થયા. 

સરકાર હિંદમાં ચારે તરફથી માયા નાખી પડેલી છે. જો આપણે આપણી સ્ત્રીઓનું રક્ષણ કરવું હોય, જો દેશની ઈજ્જત સાચવવી હોય, તો આપણું રાજ્ય જોઈએ. આપણે કોઈ પારકા પર રાજ્ય કરવું નથી, પણ જેમ ફ્રેંચ લોકો ફ્રાંસમાં રાજ્ય કરે છે, જર્મન લોકો જર્મનીમાં, ઈટાલીના લોકો ઈટાલીમાં, તેમ હિંદના લોકો હિંદમાં રાજ્ય કરે, એટલુ જ આપણે જોઈએ છીએ. આજે તો હિંદનો કોઈ પણ માણસ-હિંદુ કે મુસલમાન આખા જગતમાં માન સાથે પગ મુકી શકે તેમ નથી. 

સૌજન્ય : સરદાર પટેલના ભાષણો