Vithalbhai Patel, Sardar Patel

LATEST POSTS

Vithalbhai Patel

Vithalbhai Patel

Sardar Patel

sardar patel

Kamlaben Patel - Lion Lady of Charotar - ચરોતરની સિંહણ

Kamlaben Patel - Lion Lady of Charotar

ચરોતરની સિંહણ


આજે ૨૬ જાન્યુઆરી ૧૯૫૦ દિવસે ભારતનું બંધારણ અમલમાં આવ્યું. ભારતનું બંધારણ અમલમાં આવતા પહેલાં ભારતની આઝાદી બાદ અને આઝાદી સમયે કેટલાય લોકોએ ભારત દેશ માટે અનેક કાર્યો કર્યા અને ઇતિહાસના પાનાઓમાં પોતાનું નામ લખાવી તેઓ આ દુનિયાને અલવિદા કહી ગયા. આજે એક એવી મહિલા વિષે વાત કરવી છે કે જે ઇતિહાસના પાન પર ખોવાઈ ગઈ અથવા તો જાણે અજાણે ધ્યાનમાં નથી.

કમળાબેન પટેલ એક એવી મહિલા કે જેઓ ૧૫ ઓગષ્ટ ૧૯૪૭ ના દિવસે આઝાદી મળ્યા બાદ ભારત વિભાજનના કારણે જે રમખાણો ફેલાયા તે સમયે તેમણે એક મહિલા હોવા છતાં અને રમખાણોમાં મહિલાઓ પર થતાં અત્યાચારો ની જાણ હોવા છતાં તેમણે પાકિસ્તાનમાં જઈ ભારતના હજારો લોકોને પાકિસ્તાનથી ભારત અને ભારતમાં રહેતા કે જેઓને પાકિસ્તાનમાં જવું છે તેવા લોકોને સહીસલામત પહોચાડ્યા અને તે સમયના અનુભવો તેમણે પોતાની પુસ્તક “મુળ સોતા ઊખડેલાં” માં જણાવેલ છે, આ પુસ્તકને નવેસરથી નવજીવન પ્રકાશને પ્રકાશિત કરેલ છે.

કમળાબેન પટેલ - ચરોતરની સિંહણનો જન્મ સોજિત્રાના વતનીનો જન્મ ૧૯૧૨માં નડિયાદમાં થયેલો. કુલ ચાર બહેનોમાં કમળાબેન પટેલ સૌથી મોટા અને તેઓ જ્યારે બારેક વર્ષના હશે તે સમયે તેમાના માતા મૃત્યુ પામ્યા, આથી તેમનાથી નાની 3 બહેનોની દેખભાળની જવાબદારી કમળાબેન પર હતી. તેમના પિતા શંકરભાઈ પટેલ ગાંધીજી પ્રત્યે જબરૂ આકર્ષણ, અને બીજા લગ્ન તેમણે નહોતા કર્યા આથી તેઓ ચારેય દિકરીઓ સાથે સત્યાગ્રહ આશ્રમમાં જોડાયા. જ્યારે તેઓ ૧૮ વર્ષની ઉમરે તેમનું લગ્ન થયેલ અને એક વર્ષમાં તેઓ વિધવા થયા અને ૨ ઓરમાન પુત્રીઓને ઉછેરવાની જવાબદારી પણ તેમના શિરે આવી.

ભારત વિભાજન બાદ પંજાબમાં પરિસ્થિતિ ખુબ વણસી અને નિર્વાસિતોના પુર ભારત આવવા લાગ્યા. તે સમયે ભારત જરાય સમૃધ્ધ નહોતું અને નિર્વાસિતોની છાવણીઓમાં પુરતી સગવડો પણ આપી શકેતે પરિસ્થિતિ તો હતી જ નહી. ભારતમાં વસતા લોકો અને સામાજિક કાર્યકર્તાઓએ નિર્વાસિતો માટે ૨ ટંક ભોજનની વ્યવસ્થા કરી તેઓના પુન:વસન માટે રાત દિવસ મહેનત કરત.. આ દરમ્યાન સ્ત્રી-બાળકોના અપહરણની હ્રદયદ્રાવક વાતો પણ જાણવા મળતી, પરંતુ નિર્વાસિતોના આવતા પ્રવાહના કારણે આ જટિલ પ્રશ્નોના નિરાકરણની અને તેના પર વિચાર કરવાની પણ ફુર્સદ નહોતી. આખરે ૧૯૪૭ નવેમ્બર મહિના દરમ્યાન જ્યારે નિર્વાસિતોનો પ્રવાહ થોડો ઓછો થયો ત્યારબાદ અપહ્રત સ્ત્રી અને બાળકોને પરત મેળવવાની તજવીજ શરુ કરી શક્યા. આ સમયે કમળાબેન પટેલે પાકિસ્તાનમાં રહી લોકોને સુરક્ષિત ભારત પહોંચાડવા અને ભારત થી પાકિસ્તાન હિજરત કરતાં લોકોને સુરક્ષિત પાકિસ્તાન પહોંચાડવા માટે અભૂતપૂર્વ યોગદાન આપ્યું. પ્રસંગો તો ખુબજ છે જે એક લેખમાં લખી શકાય તેમ નથી. પરંતુ તેમનું પુસ્તક મૂળ સોતા ઊખડેલા વાંચવું જોઈએ. સમયાંતરે અનેક પ્રસંગો દ્વારા કમળાબેન પટેલ વિષે જણાવીશું. આજે તો આ ભુલાયેલ વ્યક્તિને અક્ષર પુષ્પ થકી નમન. 



Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel

Tribute to Sardar Patel - 15-12-2023 - રાજકુમારી અમૃત કૌરે સરદાર પટેલને આપેલ શ્રદ્ધાંજલિ

રાજકુમારી અમૃત કૌરે સરદાર પટેલને આપેલ શ્રદ્ધાંજલિ


ભારતના મહાન સૈનિક અને રાજકીય નેતા સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલને અંજલિ આપતી વેળા સદ્દગત જે દ્રષ્ટાંત તેમની પાછળ મૂકતાં ગયા છે તે જ યાદ કરવું ઠીક થઈ પડશે. જે ભાવના વડે સરદાર પટેલ મહાન બન્યા એ ભાવના પોત પોતાના ક્ષેત્રમાં બધા જ અમલી બનાવવાનો પ્રયત્ન કરશે નહી ત્યાં સુધી તેમણે માત્ર અંજલિ આપવાનો કશો અર્થ નથી. જે હ્રદય અને બુધ્ધિ સરદારમાં હતા તે બધાને મળતા નથી. આમ છતાં દરેક માણસ એવો ખ્યાલ રાખશે કે અમુક ચોક્કસ કાર્ય કરવા માટે તેમણે આ દુનિયામાં મોકલવામાં આવ્યા છે. આપણી આજુબાજુની પરિસ્થિતિ સુધારી શકવાની આપણામાં શક્તિ છે, અને આપણાય બંધુઑ પ્રત્યે આપણે સેવા અને પ્રેમની ભાવના દર્શાવી શકીએ છીએ, તો જે મહાન સિધ્ધાંતની દિશામાં સરદાર પ્રસ્થાન કરી રહ્યા હતા તેની પ્રાપ્તિ દૂર નહી રહે. ગાંધીજી કહ્યું છે કે “જો બારડોલી સત્યાગ્રહને કારણએ સરદારને તેમની શક્તિનો ખ્યાલ આવ્યો હોય તો પણ બારડોલીનો જંગ યાદગાર બની જશે.” સરદારના જીવનમાં બારડોલી જેવાતો અનેક બનાવો બની ગયા, અને એમને જીત મળી. અંગત રીતે હું ઈચ્છું છું કે સરદાર આજે આપણને સલાહ અને માર્ગદર્શન આપવા જીવતા રહ્યા હોત તો ઠીક થયું હોત. મુશ્કેલીમાં આવેલો કોઈ પણ માનવી સરદારની સલાહ લેવા જતો ત્યારે હિંમત અને આનંદ મેળવીનેજ પાછો આવતો. આજે આપણી સૌની પાસેથી દેશ સેવા અને પ્રેમની ભાવના માંગે છે.



Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel

Tribute to Sardar Patel - 15-12-2023 - યુવરાજ કરણસિંઘે સરદાર પટેલને આપેલ શ્રદ્ધાંજલિ

યુવરાજ કરણસિંઘે સરદાર પટેલને આપેલ શ્રદ્ધાંજલિ


સ્વરાજ્ય માટેની આપણી ઝંખેશના વિરલાઑ અને સુવિખ્યાત નેતાઓમાં સરદાર પટેલનું નામ મોખરે રહેશે. તેમની બહાદુરીભરી હિંમત, સ્થિર અને તીક્ષ્ણ દૃષ્ટિ, માતૃભૂમિની સેવા માટેની ધગશ અને દૃઢ સંકલ્પ, ઇતિહાસના પાના ઉપર એમના નામના કે બજાવશે. માતૃભૂમિને સાદ જે ઘડીએ તેમણે સાંભળ્યા તેજ ઘડીએ તેમણે વકીલાતનો ધંધો ફગાવી દીધો, અને સામ્રાજ્યવાદી સત્તા સામેની રાષ્ટ્રની મહાન લડતમાં રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીને પડખે જ તે ઉભા. રાજકીય સ્વતંત્રતાની પ્રાપ્ત અર્થે અહિંસક સત્યાગ્રહની ચળવળની યથાતા તેમણે બારડોલી સત્યાગ્રહમાંથી ચકાસી લેઈ અને તેમને મળેલા વિજયને કારણે લોકેએ સરદારની ઉપાધિ તેમને અર્પણ કરી, ગાંધીજીએ પણ તેમની હંમેશા કદર કરી હતી. 

આઝાદી બાદ સરદારે પોતાનો સામે ભારતની એકતા માટે વિતાવ્યો. ભારતના સંખ્યાબંધ રાજવાડાઓને સંઘ સરકારના અંકુશ હેઠળ લાવવાનું જે કાર્ય તેમણે ઉપાડેલ તે અશક્ય છે, એવી જેઓ ટીકા કરી રહ્યા હતા તેમણે પાછળથી શરમમાં શિર ઝુકાવ્યા. ભારતના એક બનાવવામાં અને ખાસ કરીને અનેક દેશી રાજ્યોને મધ્યસ્થ એકમના એક મજબૂત ભાગો તરીકે રાજીખુશીથી જોડવાનું કાર્ય ઉપાડી સરદારે ખરેખર મહાન કાર્ય કર્યું છે. કાશ્મીર અંગેના કામકાજમાં સરદારને ખૂબ જ રસ હતો. તેમની હયાતી દરમ્યાન અમે વારંવાર તેમની સલાહ લેવા દોડી જતાં. 15-12-1950ના રોજ નિપજેલ મૃત્યુ ભારતની જાણતા પર કારમો ઘા સમું હતું, પરંતુ તેમના ઝળકતા જીવને માત્ર આઝાદી કાજે જ નહી. પરંતુ આપણી માતૃભૂમિ સંયુક્ત, બળવાન અને સ્વાવલંબી બની શકે એ માટે પણ પૂરતા પ્રમાણમાં માર્ગદર્શન કર્યું છે. જો આજે તમામ લોકશાહી અને શાંતિવાન્છું રાષ્ટ્રો આપણી નીતિ તેમજ સલાહને યોગ્ય માં આપતા હોય તો તે સદગતે રાષ્ટ્રની બજાવેલી સેવાઓને આભારી છે. 




Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel

Why was Sardar Patel cremated in Mumbai's Sonpur Crematorium?

Why was Sardar Patel cremated in Mumbai's Sonpur Crematorium?
સરદાર પટેલના અંતિમ સંસ્કાર શા માટે મુંબઈના સોનપુર સ્મશાનમાં કરવામાં આવ્યા?



જ્યારે વિઠ્ઠલભાઈની અંતિમ ક્રિયા કરવા માટે સરદાર પટેલને જેલમાંથી પેરોલ પર છોડવા માટે બ્રિટિશ સરકાર તરફથી જે શરતો મૂકવામાં આવી તે શરતો સરદાર પટેલે માન્ય ન રાખી અને સરદારે આગ્રહ રાખ્યો કે બિનશરતે છોડો અને ફરી પકડવો હોય તો હું જ્યાં હોઉ ત્યાંથી ફરી ધરપકડ કરવી. હું મારી મેળે પોલીસને હવાલે થવા નહી જાઉ. આ દુખ:દ પ્રસંગે મારી જરૂર છે પરંતુ મારે સ્વાભિમાનના ભોગે બહાર નથી જવું. વિઠ્ઠલભાઈની અંતિમ ઈચ્છા મુજબ તેમના અંતિમ સંસ્કાર ચોપાટી પર કરવા જ્યાં લોકમાન્ય ટિળકની અંતિમ વિધિ થઈ હતી, તેની બાજુમાં જ અંતિમ સંસ્કાર કરવા. પરંતુ બ્રિટિશ સરકારે ચોપાટી પર પરવાનગી ન આપતા તેમના અંતિમ સંસ્કાર સોનપુર સ્મશાનમાં સરદાર પટેલના દીકરા ડાહ્યાભાઈના હાથે થયા હતા. નોંધનીય છે કે સરદાર સાહેબના પત્ની ઝવેરબાના અંતિમ સંસ્કાર પણ સોનપુર સ્મશાનમાં જ કરવામાં આવ્યા હતા.   

સરદાર પટેલને વિઠ્ઠલભાઈના અંતિમ દર્શન અને અંતિમ વિધિમાં શામેલ ન રહી શકવાનો વસવસો હંમેશા રહ્યો. અને સરદાર પટેલના અંતરાત્માનો અવાજ જાણે મણીબેન અને ડાહ્યાભાઈ પટેલે જાણતા હોય તેમ ભાઈ-બહેનની ઈચ્છા મુજબ સરદારસાહેબની અંતિમ ક્રિયા સોનપુર સ્મશાનમાં કરવામાં આવી.


सरदार पटेल का अंतिम संस्कार मुंबई के सोनपुर श्मशान में क्यों किया गया?

जब विट्ठलभाई के अंतिम कार्य को करने के लिए सरदार पटेल को जेल से पैरोल पर रिहा करने के लिए ब्रिटिश सरकार द्वारा रखी गई शर्तों का उन्होंने स्वीकार नहीं किया, और सरदार पटेल ने बिना शर्त रिहाई पर जोर दिया और अगर उन्हें दोबारा पकड़ना पड़ा, तो उन्हें फिर से गिरफ्तार वह जहां थे वहां से कर लिया जाए। मे अपनी मर्जी से पुलिस के हवाले नहीं करूंगा। इस दुखद मौके पर मेरी जरूरत है लेकिन मैं अपने आत्मसम्मान की कीमत पर बाहर नहीं जाना चाहता। विट्ठलभाई की अंतिम इच्छा के अनुसार, उनका अंतिम संस्कार चोपाटी में किया जाना था, जहाँ लोकमान्य तिलक का अंतिम संस्कार किया गया था। लेकिन ब्रिटिश सरकार ने उनका अंतिम संस्कार करने की अनुमति नहीं दी, आखिर सोनपुर श्मशान घाट में सरदार पटेल के बेटे डाहयाभाई के द्वारा विठ्ठलाभाई के अंतिम संस्कार हुए। मालूम हो कि सरदार साहब की पत्नी जवेरबा का भी अंतिम संस्कार सोनपुर श्मशान घाट में किया गया था.

सरदार पटेल विट्ठलभाई के अंतिम दर्शन और अंतिम संस्कार में शामिल न हो पाने को लेकर हमेशा दु:ख रहा। और मानो मणिबेन और दहयाभाई पटेल को सरदार पटेल की अंतरात्मा की आवाज पता थी, सरदार साहब का अंतिम संस्कार भाई बहनकी इच्छा के अनुसार सोनपुर श्मशान में किया गया।



Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel

Today That Day - 29-11-2023 - Tribute to Shri Motibhai Amin

મોતીભાઈ અમીન ૨૯-૧૧-૧૮૭૩ – ચરોતરના ગ્રંથાલયોના પ્રણેતા, મૌન લોક સેવક, અને શિક્ષક  

 


મારુ કામ જ્યાં અંધારું હોય ત્યાં અજવાળું કરવાનું છે, જ્યાં કઈં ન હોય ત્યાં કઈંક કરી બતાવી માર્ગદર્શક બનવાનું છે. ઊંઘતાને જગાડવાનું છે, જાગતાને બેઠા કરવાનું છે; બેઠેલાને ઊભા કરવાનું, ઊભેલાને ચાલતા કરવાનું અને ચાલતાને દોડતા કરવાનું છે. – મોતીભાઈ અમીન (૧૯૩૧ના પત્રમાં લખેલ)

વસો ગામના વતની એવા મોતીભાઈ અમીનનો જન્મ દિવસ ૨૯-૧૧-૧૮૭૩ના રોજ તેમના મોસાળ આલીદ્રા ગામે થયેલ. મોતીભાઈના માંટા જીબા ભોળા અને નમ્ર સ્વભાવના, આંખે ઓછું દેખાય અને થોડી બહેરાશની અસર ખરી, આખો દિવસ તેઓ શ્રી કૃષ્ણ શરણં મમઃ ની માળા જપતા. નરસિંહભાઈ શરીરે કદાવર અને દેખાવડા, સ્વતંત્ર મિજાજના, નરસિંહભાઈ પેટલાદની વહીવટી કચેરીમાં કારકુન હતા અને મોતીભાઈના જન્મ પછી તેમની બદલી તેમના વતન વસોમાં મેજિસ્ટ્રેટની કચેરીમાં ફોજદારી કારકુનની જગ્યાએ થયી હતી. નરસિંહભાઈ એક કુટુંબીની જાનમાં જવા માટે નાહી ધોઈ એક ઓરડીમાં બીજા સગાં સાથે પૂજા કરવા બેઠા અને તે સમયે દીવો પ્રગટાવી  સળગતી દિવાસળી ઓરડીમાં ફેકી તે જ ઓરડીમાં દારૂખાનું ભરેલ હતું તેમાંથી એક પર પડી અને આગ લાગી, આ અકસ્માતમાં નરસિંહભાઈ અને અન્ય દઝાયા, બે જાણ તો ત્યાંજ મૃત્યુ પામ્યા અને બીજા દિવસે નરસિંહભાઈ અને ત્યાર બાદ ચાર દિવસે તેમના કાકાના દીકરા શંકરભાઈ મૃત્યુ પામ્યા. તે સમયે મોતીભાઈ અમીનની ઉંમર આશરે નવેક વર્ષની હશે. 

તેમના દ્વારા ‘વસો યુવક મંડળ’, ‘ચરોતર એજ્યુકેશન સોસાયટી’ અને ‘ચરોતર યુવક મંડળ’ની સ્થાપનાના કારણએ ચરોતર પ્રદેશમાં કેળવણી અને જ્ઞાનનો પુરાવો સાબિત થયો. લોકોને શિક્ષણ પ્રત્યે જાગૃત કર્યા. દુષ્કાળ સંકટ સમયે ચરોતર યુવક મંડળ થકી શું સેવ કરી શકાય તેવા વિચારો તેમના મનમાં શરૂ થયા. બ્રિટિશ પ્રદેશ ખેડા જીલ્લામાટે ફેમિન કમિટી નિમાઈ અને તેના ઉપપ્રમુખ રા. રા. દાદુભાઈ દેસાઈ હતા. અને તેમણે મળી જિલ્લાના સ્વયંસેવકો દ્વારા દુષ્કાળ રાહત કાર્યોની યોજના બનાવી. મોતીભાઈ અમીન મુંબઈથી આવનાર બંગાળી બાબુ સુધીરચંદ્ર બેનર્જીને લઈ જાતે ભડકદ ગયા અને ત્યાં આગેવાનો સાથે ચર્ચા કરી ઘેર ઘેર જઈ પરિવારની પરિસ્થિતિની ખાતરી કરી માણસ દીઠ એક શેર અનાજ ગામમાંથી બજારભાવે ખરીદી આપવાની યોજના કરી. અને બીજા દિવસે તે અનાજ વિતરણ માટે મોતીભાઈના વિદ્યાર્થી હીમચંદ કપૂરચંદ શાહની નિમણૂક કરી. વડોદરા રાજયાના કોમન કમિશનર તરફથી પેટલાદ તાલુકામાં દંતાળી, ધર્મજ, મઘરોલ, સાઠ વગેરે ગામોમાં આ કાર્ય શરૂ થયું. આ માટે ધર્મજના રાય. વલ્લભભાઈ નરોત્તમદાસ પટેલના પુત્રોએ મુંબઈની ભાટિયા વૉલંટિયર કોરને રૂ. ૩૦૦૦૦ ના કપડાં ગુજરાતનાં ગરીબોને વહેવા આપ્યા. આ સાથે ગામે ગામ થી દાન મળતું થયું, આથી નાણાંનો વ્યય અને દુરુપયોગ ન થાય તેની તકેદારી પણ મોતીભાઈ એ રાખી. 

તેમના મનમાં ગામેગામ પુસ્તકાલય એ ધૂન ઘર કરી ગયેલ અને તે માટે તેમણે બે વર્ષ કામ કર્યું. આ ધૂનને નવા નામ સાથે જ્યાં શાળા ત્યાં પુસ્તકાલય તેવા સિદ્ધાંતમાં ફેરવી, તેના અમલ માટે શિક્ષકોને પ્રેરણા આપી. મહિલા પુસ્તકાલયો, અને બાળ પુસ્તકાલયોની સ્થાપના ની યોજનાઓ પણ શરૂ કરી. પુસ્તકાલયને પ્રવૃત્તિની પ્રગતિના પ્રયત્નો ચાલુ જ હતા. તેમણે ચરોતર એજ્યુકેશન સોસાયટી દ્વારા ચરોતર પુસ્તકાલયની યોજનાઓ શરૂ કરી. ૧૯૩૧ માં ચરોતર ફરતું પુસ્તકાલય યોજ્યું. આમ તેઓ ચરોતરના પુસ્તકાલયોના પ્રણેતા તરીકે ઓળખાયા. 




Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel

150th Birthday Celebration of Honorable Vithalbhai Patel (President V J Patel) - 27-09-2023

150th Birthday Celebration of Honorable Vithalbhai Patel (President V J Patel) - 27-09-2023




જ્યારે ૧૯૧૭ની ગોધરા રાજકીય પરિષદ સમયે સફેદ દાઢી જુલાવતા, સાધુની લાંબી ગેરુરંગની કફની, ધોતિયું, કાનટોપી પહેરેલા વેશમાં વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ ખૂણામાં બેઠા હતા, અને ગાંધીજીએ જ્યારે સભાસ્થાને જ્યારે દલિત વસ્તીમાં વિઠ્ઠલભાઈને જોયા તે જ સમયે ઠક્કરબાપાએ વિઠ્ઠલભાઈને ગાંધીજીની પાસે બેસાડ્યા ત્યારે ગાંધીજી વિઠ્ઠલભાઈનો વેશ જોઈ બંને એક બીજાની જોઈ પેટભરીને ભેટયા અને હસ્યાં. અનેક ભાષણો બાદ ગાંધીજી વિઠ્ઠલભાઈને ખભે હાથ મૂકીને ઊભા થયા અને કહ્યું

“નરસિંહ મહેતાએ ગાયું છે કે પક્ષાપક્ષી ત્યાં નહી વસે પરમેશ્વર! એટલે પરમ દિવસથી જે રાજકીય પરિષદ થઈ તેમાં પરમેશ્વર હતા કે નહી એ કહી શકાય નહી. પણ આ પરિષદમાં ચોક્કસ તેમની હાજરી છે. વિઠ્ઠલભાઈની કફની પર હાથ ફેરવીને કહ્યું વિઠ્ઠલભાઈ આજે આ પોષાકમાં આવીને બેઠા છે એટલે હું છાતી તપાસીને જોઉ છું કે અંત્યજ પ્રેમ એમના દિલમાં છે કે શું? જો હશે તો આ કામમાં આપણે ચોક્કસ ફતેહ પામીશું આવી પરિષદો ઘેર ઘેર થાય, તેમાં ભાષણો થાય અને વિખેરાઈ જાય તે મને નથી ગમતું. આજે આપણે આટલા બધા કામ કરનારા ભેગા થયા છીએ તો આજે અંત્યજ લોકોનું કાઈ કાયમી કામ શરૂ કરવું જોઈએ.”

ત્યાર બાદ ઠકકરબાપાના ભાષણ બાદ વિઠ્ઠલભાઈ પટેલે ભાષણ કરતાં કહ્યું

“ અહીના માણસોને મારો પોષાક જોઈને નવાઈ લાગી હશે પણ મુંબઈ શહેરમાં હું ઘણીવાર આ પોષાકમાં ફરું છું. એનું કારણ એ છે કે હું સાધુ છું. મારે નથી ઉલાળ કે ધરાળ. પણ ગાંધીજીને એટલી હું ખાતરી આપું છું કે આ પોષાક ઉપર જે દેખાય છે તે જ મારા દિલની અંદર પણ છે.”

વિઠ્ઠલભાઈની આ વાતને ગાંધીજી અને શ્રોતાઓએ વધાવી લીધી. આવીજ એક ભરૂચની પરિષદમાં ગાંધીજી ભાષામાં સ્વદેશીનો કડક અમલ કર્યો અને બધાજ વક્તાઓને ગુજરાતીમાં બોલવાનું કહ્યું. ત્યારે વિઠ્ઠલભાઈએ ટીખળ કરતાં કહ્યું

“ગઈ કાલે ઝીણાની પરીક્ષા લેવાઈ હતી, આજે ગાંધીજીએ ગુજરાતી બોલતા મને આવડે છે કે હું ભૂલી ગયો છું તે વિષે મારી પરીક્ષા લેવાનું ઠરાવ્યું છે.”

વિઠ્ઠલભાઈ પટેલે સરકારી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના બહિષ્કાર સંદર્ભે બોમ્બે (હાલ મુંબઈ) શહેરમાં ઉલ્લેખનીય કામ કર્યું. સરોજીની નાયડુ, વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ, ગંગાધરરાવ દેશપાંડે, જમનાદાસ મહેતા અને અન્ય નેતાઓ વિદ્યાર્થીઓને સંબોધન કરતાં અને તેમના ભાષણોની અસર વિદ્યાર્થી પર અસર પણ કરતાં હતા. અને જે વિદ્યાર્થીઓને અભ્યાસ ચાલુ રાખવો હોય તેઓ પર પણ કોઈ પણ પ્રકારનું દબાણ લાદવામાં આવતું નહોતું. બહિષ્કાર સંપૂર્ણ અહિંસા સાથે થયું હતું.

વિઠ્ઠલભાઈ પટેલની એક વિશિષ્ટતા હતી કે ધારાસભાના પ્રમુખ બન્યા ત્યારબાદ તેઓએ ચાણક્યની માફક પોતાના બધાએ સાથીઓ મારફત મુંબઈ સરકારના ઘરમાં જ લડાઈનો પલીતો સળગાવ્યો. અને ત્યારબાદ અંદર અંદર ચાલતી સરકારી તકરારની વાતો સાંભળી તેઓ મલકાતા અને રાજ્યોના દ્વિભાગી તંત્રને બદનામ કરવામાં તેઓ તેનો પૂરો ઉપયોગ કરતાં. જ્યારે એપ્રિલ મહિના અંતમાં સુભાષચંદ્ર બોઝ, જવાહરલાલ, કાકા કાલેલકર, નરીમાન, રાજગોપાલચારી વગેરે અગ્રણીઓ પકડાયા. અને ચિત્તાગોંગ શસ્ત્રાગાર પર ક્રાંતિકારીઓએ મરણીયો હુમલો કરી હથિયારો કબજે કર્યા, આ હુમલાના કારણે સરકારે પેશાવરના આગેવાનોની ધરપકડ કરી તેનો વિરોધ કરનાર લોકોના ટોળા પર યુધ્ધમાં વાપારાતી ટેન્ક ચલાવી અને કેટલાયને કચડી નાખ્યા, આ હત્યાકાંડ અને દેશભરમાં સરકારની દમનકારી નીતિ અસહ્ય લાગતાં વિઠ્ઠલભાઈએ ધારાસભાના પ્રમુખપદેથી રાજીનામું આપ્યું અને આઝાદીની લડતમાં જંપલાવ્યું. અને તરતજ કોંગ્રેસ તરફથી પેશાવરમાં થયેલ અત્યાચારની તપાસ કરવા વિગતવાર અહેવાલ તૈયાર કરવાનું કામ વિઠ્ઠલભાઈને સોંપાયું હતું.  




Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel

06 Do you know? સરદાર સાહેબનો જુનાગઢનો ઐતિહાસિક પ્રવાસ

શું તમે જાણો છો?
સરદાર સાહેબનો જુનાગઢનો ઐતિહાસિક પ્રવાસ




સરદાર સાહેબનો જુનાગઢનો પ્રવાસ એટલા માટે ઐતિહાસિક હતો કારણકે તે આવનાર ભવિષ્યમાં એક એવી ધરોહર અર્પણ કરવાના હતાં કે જે એક યાદગાર સ્થળ અને ઈતિહાસમાં જેને વારંવાર લૂંટવામાં આવ્યું તે મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર કરવાનો સંકલ્પ લીધો હતો. આ ઐતિહાસિક મંદિર એટલે સોમનાથ મહાદેવનું મંદિર. સરદાર સાહેબ જામ સાહેબના પ્લેનમાં જામસાહેબ, હિંમતસિંહજી, દરબાર સાહેબ વગેરે સાથે કેશોદ માટે રવાના થયા. કેશોદ સ્ટેશનથી રેસિડેંટ સલૂનમાં (ટ્રેનનો ખાસ ડબ્બો) જુનાગઢ ગયા. જુનાગઢ સ્ટેશન પર તેમને ખાસ ગાર્ડ ઓફ ઓનર અને પુષ્પહારથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા. જુનાગઢમાં એક જાહેરસભામાં જુનાગઢના લોકો વથી શામળદાસ ગાંધીએ સરદાર સાહેબનું સન્માન કર્યું. અને સરદાર સાહેબે તેનો યોગ્ય જવાબ પણ આપ્યો. એજ સલૂનમાં વેરાવળ અને ત્યાંથી કાર દ્વારા સોમનાથ પહોચ્યા. ત્યાંના રમણીય દરિયા કિનારે પાણીમાં પગ રાખી એક શાંતિની અનુભુતી કરી. સોમનાથમાં ખંડેર હાલતમાં મંદિર જોઈ અને પાતાળેશ્વર મહાદેવ તરીકે ઓળખાતા ભગવાન શિવના દર્શન કરી મંદિર પરિસરની સભામાં સરદાર સાહેબે સોમનાથ મંદિરના જીર્ણોધ્ધારની પ્રતિજ્ઞા લીધી.

તા. ૧૨ નવેમ્બર ૧૯૪૭ ના રોજ સરદાર પટેલ (ભારતના સંરક્ષણ પ્રધાન અને નાયબ વડા પ્રધાન તથા ગુજરાતનાં પનોતા પુત્ર) તેમના સાથીઓ કાકા સાહેબ ગાડગીલ સાથે જુનાગઢ આવ્યા. અને બીજા દિવસે એટલે કે ૧૩ નવેમ્બર ૧૯૪૭ ના રોજ તેઓ સોમનાથ મંદિરના દર્શને ગયા અને ત્યાં સમુદ્રતટે તેમણે જળ હાથમાં લઈ સાથે આવેલા મહારાજ જામસાહેબ દિગ્વિજયસિંહજીની ઉપસ્થિતિમાં જાહેર કર્યું કે “ભારત સરકાર સોમનાથ મંદિરનું નવનિર્માણ કરશે અને જ્યોતિર્લિંગની સ્થાપના કરવાનો ઠરાવ કરે છે.” આ ઘોષણા ત્યાં હાજર રહેલ જનસમુદાયે સહર્ષ વધાવી અને દરેક સ્ત્રી પુરુષોની આંખોમાં હર્ષના આસું પણ ઉભરાયા. સરદાર સાહેબે ગંભીર અને મક્કમ સવારે જાહેર કર્યું કે “આજના નવા વર્ષના શુભ દિવસે અમે એવો નિર્ણય કર્યો છે કે ભગવાન સોમનાથના મંદિરને ફરી બાંધવું; સૌરાષ્ટ્રની પ્રજાએ તે માટે બનતું કરવું જોઈએ, કારણ કે આ પવિત્ર કાર્યમાં પ્રત્યેક વ્યક્તિએ પોતાનો યથાશક્તિ ફાળો આપવો જોઈએ.”

મહારાજા જામસાહેબે એક લાખ રૂપિયાના દાનની જાહેરાત કરી. આરઝી હકુમતના શામળદાસ ગાંધીએ આરઝી હકૂમત વતી ૫૧ લાખ રૂપિયાની જાહેરાત કરી. વેરાવળમાં મિલીટરી થાણું પણ મૂકવામાં આવ્યું. મહારાજા જામસાહેબના અધ્યક્ષપદે સોમનાથ ટ્રસ્ટની સ્થાપના કરવામાં આવી અને મંદિરના જીર્ણોદ્ધારનો પ્રારંભ થયો.

રાજા કુમારપાળ દ્વારા બંધાયેલ અને અનેક વખત ખંડિત થયેલ, તે સ્થળે નવા મંદિરને બાંધવાનો નિર્ણય ટ્રસ્ટે લીધો. પ્રભાસના લોકોએ, પ્રભાસ ઇતિહાસ સંશોધન સભા, સૌરાષ્ટ્ર ઇતિહાસ પરિષદ વગેરે જેવી સંસ્થાઓએ સખત વાંધાઓ નોંધાવ્યા, પરંતુ સોમનાથ ટ્રસ્ટે આ બધા વાંધાઓને અમાન્ય રાખી પુરાતત્ત્વની એક દુર્લભ ઇમારત જેવા આ મંદિરને પાયેથી પાડી નાંખવાનો નિર્ણય લીધો.




क्या आप जानते हैं?

सरदार साहब का जूनागढ़ का ऐतिहासिक दौरा


क्या आप जानते हैं?

सरदार साहब का जूनागढ़ का ऐतिहासिक दौरा

सरदार साहब की जूनागढ़ यात्रा ऐतिहासिक थी क्योंकि उन्हें आने वाले भविष्य के लिए एक विरासत पेश करनी थी जो एक यादगार जगह है और इतिहास में बार-बार लूटे गए मंदिर को पुनर्स्थापित करने का संकल्प लेना था। यह ऐतिहासिक मंदिर सोमनाथ महादेव का मंदिर है। सरदार साहब जाम साहब, हिम्मतसिंहजी, दरबार साहब आदि के साथ जाम साहब के विमान से केशोद के लिए रवाना हुए। केशोद स्टेशन से रेजिडेंट सैलून (ट्रेन का विशेष डिब्बा) से जूनागढ़ तक। जूनागढ़ स्टेशन पर उन्हें विशेष गार्ड ऑफ ऑनर और माला पहनाकर सम्मानित किया गया। जूनागढ़ में एक सार्वजनिक बैठक में शामलदास गांधी ने जूनागढ़ के लोगों की ओर से सरदार साहब का सम्मान किया। और सरदार साहब ने इसका उचित उत्तर भी दिया। वेरावल एज सैलून और वहां से कार द्वारा सोमनाथ पहुंचे। वहां का खूबसूरत समुद्र तट पानी में पैर रखने पर शांति का एहसास कराता है। सोमनाथ में खंडहर हो चुके मंदिर को देखने और पातालेश्वर महादेव के नाम से प्रसिद्ध भगवान शिव के दर्शन करने के बाद सरदार साहब ने मंदिर परिसर की बैठक में सोमनाथ मंदिर के जीर्णोद्धार का संकल्प लिया।

दिनांक १२ नवंबर १९४७ को सरदार पटेल (भारत के रक्षा मंत्री और उप प्रधान मंत्री और गुजरात के पोते) अपने साथियों काका साहेब गाडगिल के साथ जूनागढ़ आये। और अगले दिन यानी १३ नवंबर १९४७ को उन्होंने सोमनाथ मंदिर के दर्शन किए और वहां समुद्र तट पर अपने साथ आए महाराज जामसाहेब दिग्विजयसिंहजी की उपस्थिति में उन्होंने घोषणाकी कि "भारत सरकार सोमनाथ मंदिर का जीर्णोद्धार करेगी और ज्योतिर्लिंग स्थापित करने का संकल्प लेगी।" इस घोषणा पर वहां मौजूद भीड़ खुशी से झूम उठी और हर महिला-पुरुष की आंखों में खुशी के आंसू छलक पड़े। सरदार साहब ने सुबह गंभीरता और दृढ़ता से घोषणा की कि “आज, नए साल के शुभ दिन पर, हमने भगवान सोमनाथ के मंदिर का पुनर्निर्माण करने का फैसला किया है; सौराष्ट्र के लोगों को इसके लिए अपना सर्वश्रेष्ठ प्रयास करना चाहिए, क्योंकि प्रत्येक व्यक्ति को इस पवित्र कार्य में अपनी क्षमता का योगदान देना चाहिए।”

महाराजा जामसाहब ने एक लाख रुपये दान देने की घोषणा की. आरज़ी हकूमत के शामलदास गांधी ने आरज़ी हकूमत की ओर से ५१ लाख रुपये देने की घोषणा की, वेरावल में एक सैन्य अड्डा भी स्थापित किया गया था। महाराजा जामसाहब की अध्यक्षता में सोमनाथ ट्रस्ट की स्थापना हुई और मंदिर का जीर्णोद्धार शुरू हुआ।

ट्रस्ट ने भगवान सोमनाथ के मंदिर के स्थान पर एक नया मंदिर बनाने का निर्णय लिया, जिसे राजा कुमारपाल ने बनवाया था। प्रभास के लोगों, प्रभास इतिहास अनुसंधान परिषद, सौराष्ट्र इतिहास परिषद आदि संगठनों ने कड़ी आपत्ति जताई, लेकिन सोमनाथ ट्रस्ट ने इन सभी आपत्तियों को नजरअंदाज कर दिया और एक दुर्लभ पुरातात्विक इमारत की तरह इस मंदिर को ध्वस्त करने का फैसला किया।



Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel



05 Do you know? What can Sardar Patel do if he gets to rule Britain for a week?



૦૫ શું તમે જાણો છો?

સરદાર પટેલને જો એક અઠવાડિયું બ્રિટન પર રાજ કરવા મળે તો તેઓ શું કરી શકે?

૯ ઓગષ્ટ ૧૯૪૫ના રોજ સરદાર પટેલે પોતાના ભાષણમાં કહ્યું કે : “અંગ્રેજો હિંદુ-મુસ્લિમ લડાઈની વાતો કરે છે, પરંતુ તેમના ખભે આ બોજ કોણે નાખ્યો છે? જો અંગ્રેજો સાચી નિષ્ઠા ધરાવતા હોય તો તેઓ સરકાર કોંગ્રેસને અથવા લીગને હવાલે કરે અથવા પછી આંતરાષ્ટ્રીય મધ્યસ્થી સ્વીકારે. અને વધુમાં તેમણે અંગ્રેજોને કહ્યુ કે એમને બ્રિટન ઉપર રાજ કરવા માટે માત્ર એક જ અઠવાડિયુ આપે. તેઓ ઇંગ્લિશ, આયરિશ અને વેલ્શ પ્રજા વચ્ચે એવા મતભેદો ઊભા કરશે કે તેઓ કાયમ માટે લડતા રહેશે. “ભાગલા પાડો અને રાજ કરો” આ નિતિથી જ અંગ્રેજોએ રાજ કર્યુ છે, અને તેમાં તેઓ પાવરધા થઈ ગયા છે. સરદાર પટેલના આ ભાષણના શબ્દોમાં નર્યો ક્રોધ વર્તાતો હતો, પરંતુ તેનો મતલબ એ ક્યારેય નહોતો કે તેઓ વાસ્તવિક પરિસ્થિતિને શાંતિપુર્ણ હલ કરવાના વિરોધી હતા.

०५ क्या आप जानते हैं?

अगर सरदार पटेल को एक सप्ताह के लिए ब्रिटेन पर शासन करने का मौका मिले तो वे क्या कर सकते हैं?

९ अगस्त १९४५ को सरदार पटेल ने अपने भाषण में कहा था कि: “अंग्रेज हिंदू-मुस्लिम युद्ध की बात करते हैं, लेकिन उनके कंधों पर यह बोझ किसने डाला है? यदि अंग्रेज सचमुच ईमानदार होते तो वे सरकार कांग्रेस या लीग को सौंप देते या अंतर्राष्ट्रीय मध्यस्थता स्वीकार कर लेते। और आगे उन्होंने अंग्रेजों से ब्रिटेन पर शासन करने के लिए केवल एक सप्ताह का समय मांगा। वे अंग्रेजी, आयरिश और वेल्श लोगों के बीच ऐसे मतभेद पैदा करेंगे कि वे हमेशा लड़ते रहेंगे। "फूट डालो और राज करो" वह नीति है जिसके द्वारा अंग्रेजों ने शासन किया है, और वे शक्तिशाली बन गए हैं। सरदार पटेल के भाषण के शब्द गुस्से से भरे थे, लेकिन इसका मतलब यह कदापि नहीं था कि वे वास्तविक स्थिति के शांतिपूर्ण समाधान के ख़िलाफ़ थे।

05 Do you know?

What can Sardar Patel do if he gets to rule Britain for a week?

On 9 August 1945, Sardar Patel said in his speech that: “The British talk of Hindu-Muslim war, but who has put this burden on their shoulders? If the British were really sincere, they would hand over the government to the Congress or the League or else accept international mediation. And further he asked the British to give him only one week to rule Britain. He will create such differences between the English, Irish and Welsh people that they will be fighting forever. "Divide and rule" is the policy by which the British have ruled, and they have become powerful. The words of Sardar Patel's speech were full of anger, but it never meant that he was against a peaceful solution to the real situation.

#SardarPatel #vithalbhaipatel



Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel

04 Do you Know? Sardar Patel's family members



૦૪ શુ તમે જાણો છો?

ઝવેરભાઈ પટેલ અને લાડબાઈ પટેલ (સરદારના માતા-પિતા)ને કુલ છ (૬) સંતાનો હતા. જેઓના નામ : સોમાભાઈ પટેલ, નરસિંહભાઈ પટેલ, વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ, વલ્લભભાઈ પટેલ, કાશીભાઈ પટેલ અને એક પુત્રી ડાહીબા પટેલ એમ કુલ પાંચ ભાઈ અને એક બહેન હતા. ડાહીબાને વડોદરા રાજ્યમાં એક વેપારી પેઢીના મોટા અધિકારી સાથે પરણાવેલા અને તેઓ વર્ષ ૧૯૧૬ના ફેબ્રુઆરી મહિના દરમ્યાન પાંત્રીસેક વર્ષની નાની ઉમરે મૃત્યુ પામ્યા હતાં.

०४ क्या आप जानते हैं

ज़वेरभाई पटेल और लाडबाई पटेल (सरदार के माता-पिता) के कुल छह (6) बच्चे थे।
उनके नाम: सोमाभाई पटेल, नरसिंहभाई पटेल, विट्ठलभाई पटेल, वल्लभभाई पटेल, काशीभाई पटेल और एक बेटी दहिबा पटेल के कुल पांच भाई और एक बहन थे। दाहिबा का विवाह वडोदरा राज्य की एक व्यापारिक फर्म के एक वरिष्ठ अधिकारी से हुआ था और पैंतीस वर्ष की अल्पायु में फरवरी 1916 के दौरान उनकी मृत्यु हो गई।

04 Do you Know?

Zaverbhai Patel and Ladbai Patel (Sardar's parents) had a total of six (6) children.

Named: Somabhai Patel, Narsinghbhai Patel, Vitthalbhai Patel, Vallabhbhai Patel, Kashibhai Patel and a daughter Dahiba Patel had a total of five brothers and one sister. Dahiba was married to a senior official of a trading firm in Vadodara state and died during the month of February 1916 at the young age of thirty-five.

#SardarPatel #vithalbhaipatel #manibenpatel



Subscribe us : Youtube Channel Visit us : Sardar Patel

Sardar Patel

sardar%20patel

Vithalbhai Patel

Vithalbhai%20Patel

Maniben Patel

Maniben%20Patel

Mahatma Gandhi | Gandhiji

gandhiji
© all rights reserved
SardarPatel.in