November 2019 | Vithalbhai Patel, Sardar Patel

Vallabhbhai Happy over Preparedness of People of Bardoli Taluka for Civil Disobedience

Vallabhbhai Happy over Preparedness of People of Bardoli Taluka for Civil Disobedience



Bombay Chronicle – 22nd November 1921


This inhabitants of the Bardoli Taluka hold themselves in readiness for the forthcoming campaign of civil disobedience, and as an earnest of their grim determination a procession was organised at Khojpardi on November 11th when the depressed classes mixed freely with other sections of inhabitants resolutely casting out all antiquated notions about untouchability. At Poida, too, at a meeting held two days previously, the inhabitants vowed to wear Khadi for all time and signified their willingness to practise civil disobedience and to refuse to pay taxes. The Leooa(Leva) Patidars of Badthal have adjured pugrees till the attainment of Swaraj and decided to use Khadi in marriages and funerals. In order to make assurance doubly sure, Mr. Vallabhbhai J. Patel,Barrister-at-Law, accompanied by Principal Gidwani of the Gujarat National University, Dr. Kanuga and Mr. Luxmidas Purshottam paid a visit to Bardoli on November 11th and addressed at Surat an audience of six thousand men and women on their return from the place with Mr. Syed Ahmed Edroos.

Mr. Vallabhbhai remarked on the threefold object of convening the present meeting, namely, to deliberate how to achieve Swaraj by the end of December in accordance with the Congress resolution, to decide on their course of conduct in respect of the Prince’s arrival on November 17th, and to devise means how best to help the Surat Municipal Board in the new situation that has arisen as a result of the Government Resolution inciting the rate-payers against the Municipality. They have deliberately excluded big cities, for Swaraj for the obvious reason that with their exquisitely laid out gardens, pestiferous gutters were inextricably bound up, and it was a matter of deep regret that Surat had not yet altogether emancipated itself from the seductive amenities of material civilisation. Swadeshi was the soul of Swaraj, and they could hope to unfurl the Swaraj Flag only if they made a clean sweep of the antediluvian concept of untouchability. His visit to Bardoli convinced him of its “thorough-preparedness” although he would defer his verdict about Surat till the decision of the ensuing meeting of the Executive Council of the Congress to be held at Surat on November 22nd, was known.

NO ILL-WILL TOWARDS THE PRINCE


Proceeding, Mr. Patel observed that they bore no ill-will to the prince and if they resolved on observing a complete “hartal” on the day of his arrival in India, it was mainly because they protested against the way in which the visit was sought to be exploited. They were not in any way affected by what the toadies and Rao Bahadurs said or did. Regarding the step taken by the Government in respect of the non-cooperating Municipalities of Nadiad, Ahmedabad and Surat, they might rest assured of the dismal failure of it all provided their determination was unshaken at all hazards, and they refused to be hoodwinked by the attempt made to sow dissensions between the Municipalities and the rate-prayers. He was quite at a loss to understand why the Government trembled to translate the threat of suspending the Municipalities concerned into act.

Speech – 18th November at Surat

The Collected Works of Sardar Patel

Does Vallabhbhai Patel opposes Gandhiji's move for Postponement of Satyagraha?

Does Vallabhbhai Patel opposes Gandhiji's move for Postponement of Satyagraha?

શુંં સત્યાગ્રહ મુલતવી રાખવા માટે ગાંધીજીની વાતનો વલ્લભભાઇ વિરોધ કરે છે?


Home Deptt. (Sp.) F. No. 584/1921-22, Bombay Archives - 23-11-1921
બોમ્બે પોલીસ કમિશનર - 23-11-21
ગઈકાલે સાંજે ઓલ ઇન્ડિયા કોંગ્રેસ સમિતિની કાર્યકારી સમિતિની બેઠક ગાંધીના ઘરે મળી હતી. આ બેઠક 17 મી ત્વરિત સમયે સુરતમાં યોજાવાની હતી પરંતુ સી.આર.દાસ, લાલા લાજપતરાય, પંડિત મોતીલાલ નેહરુ વગેરે બોમ્બેમાં હતા. ગાંધીએ તેને બોમ્બેમાં રાખવાનું નક્કી કર્યું. નીચેની બેઠકમાં હાજર હતા:
એમ.કે.ગાંધી, મોતીલાલ નહેરુ, લાલા લાજપતરાય, સી.આર.દાસ, કોંડા વેંકટપ્પૈયા, શ્રીમતી સરલાદેવી ચૌધરી, એન.સી. કેલકર, વલ્લભભાઇ જે પટેલ, વિઠ્ઠલદાસ જે.પટેલ અને અન્ય બે.
ગાંધીએ પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો કે સામાજિક અસહકારની ચળવળ મોકૂફ રાખવી જોઈએ. વલ્લભભાઇ પટેલ, એન. સી. કેલકર, કોન્ડા વેંકટપ્પૈયા અને વી.જે.પટેલ મુલતવીની વિરુદ્ધ હતા અને દલીલ કરી હતી કે કારોબારી સમિતિની સલાહ લીધા વિના સામાજિક અસહકાર મુલતવી રાખેલા જાહેર કાગળોમાં ગાંધીજીને કોઈ જાહેરાત કરવાનો અધિકાર નથી. આ નિર્ણય કોઈ નિર્ણય પર આવ્યા વિના મુલતવી રાખવામાં આવ્યો હતો અને આગળ ચર્ચા આજે થવાની છે અને બાદમાં જાહેરનામું બહાર પાડવામાં આવશે.
એવી અપેક્ષા છે કે સી. આર દાસ અને નહેરુના સમર્થન સાથે ગાંધી આ દિવસનો ઉપાય કરશે.

Children's Day - Jawaharlal Nehru's Birthday

Children's Day - Jawaharlal Nehru's Birthday

 HAPPY BIRTHDAY JAWAHARLAL NEHRU

પંડિત જવાહરલાલ નહેરુ રાજનિતિજ્ઞો તથા રાષ્ટ્રનિર્માતાઓમાં ઉચ્ચ સ્થાન પ્રાપ્ત થયું છે. વિશ્વની રાજનીતિમાં વ્યક્તિઓને એટલા માટે મહત્વ પ્રાપ્ત થાય છે કારણકે જે દેશોનું તેઓ પ્રતિનિધિત્વ કરે છે તે દેશોનું પ્રભુત્વ આંતરરાષ્ટ્રીય રાજનીતિમાં હોય છે. ગાંધીજીના ભાવનાત્મક માનવવાદનું તેમણે સ્પષ્ટ નિરુપણ કર્યું અને ગાંધીવાદને એક નવો આકાર આપ્યો. ભારતીય રાજનીતિમાં જે રીતે ગાંધીના ઉદ્ભવથી એક નવો યુગ શરૂ થયોતેવી જ રીતે નહેરૂનું આગમન એક નવા સમયનો સંકેત કરે છે. ગાંધીજી દ્વારા પ્રસ્તાવિત સમાજ દર્શનને નહેરૂએ નવો રંગ આપ્યોગાંધી વિચારધારાને તેમણે સમાજવાદી રૂપ આપ્યું. 

સરદારે જવાહરને ફક્ત નેતા તરીકે જ સ્વીકાર્યા નહોતાબલ્કે અણીના વખતે તેઓ હરહંમેશ એમની પડખે ઉભા રહેતા. અપ્રિલ ૧૯૫૦માં જ્યારે નહેરુ-લિયાકત કરાર વખતે જે મદદ સરદારે કરી તે તેનું ઉત્કૃષ્ટ ઉદાહરણ છે. નહેરુ અને સરદાર વચ્ચે મતભેદો હતા પરંતુ તે ક્યારેય રાજકીય દુશ્મનાવટમાં પરિવર્તિત નહોતા થયા. સરદારે ગૃહમંત્રી પદે જેટલી મદદ નહેરુ ને કરી છે તે જ આ વાત સાબિત કરે છે કે નહેરુને સરદારની જરૂર હંમેશા રહી હતી.

સરદાર પટેલે અંતિમ શ્વાસ લીધો તેના આશરે ૨-૩ દિવસ પહેલાં તેમના પ્રધાનમંડળના સાથી અને ટેકેદાર ડો. ગાડગીલ મળવા આવ્યા, ડો. ગાડગીલ સરદાર અને જવાહરલાલ નહેરુ સાથેના સંઘર્ષમાં હંમેશા સરદાર પટેલ સાથે રહ્યા અને સરદારના પ્રખર ટેકેદાર જ્યારે સરદારને મળ્યાં અને તેમના ખબર અંતર પુછ્યાં ત્યારે સરદારે તેમને કહ્યું 
ગાડગીલ તમારી જવાબદારીઓ હવે વધી જશે, મારી ગેરહાજરીમાં જવાહરલાલ સાથે તમે હંમેશા રહેજો.
આવું અણધાર્યુ સરદાર પટેલનું કથન સાંભળી તેઓથી કાંઈ બોલાયુ જ નહી અને ગાડગીલ પણ નહેરુ પ્રત્યે સરદારની લાગણી સમજી ન શક્યા.

જ્યાં સુધી સરદાર પટેલ વિશે આછું કે નહીવત્ત જાણતો હતો ત્યાં સુધી તો હું પણ માનતો કે સરદાર ને અન્યાય થયો અને તેમને પ્રધાનમંત્રી પદથી વંચિત રાખ્યા. જેમ જેમ સરદાર પટેલ વિશે જાણતો થયો તેમ તેમ તેમની ખુદ્દારીરાષ્ટ્રપ્રેમની ભાવના અને નિડરતા જોઈને એક સવાલ થયો કે શું સરદાર અન્યાય સહન કરે તેવા વ્યક્તિ હતાંસરદારને અન્યાય થયો છે તેમ કહી જાણે અજાણે આપણે જ સરદારને અન્યાય કરીએ છીએ. સરદાર સાથે ન્યાય અને અન્યાય થયો તેનું વિષ્લેશણ કરનાર આપણે કોણન તો તે સમયે આપણે હાજર હતા અને તે સમયે સરદારના મનમાં શું ચાલતું હતુ તે જાણતા નથી તો આપણે કેવી રીતે અનુમાન લગાવી શકીએ. જો સરદારને એવુ લાગ્યુ હોય કે પોતાને અન્યાય થયો તો તેમણે કે કુ. મણીબેને તો ક્યારેક આ બાબતે ઉલ્લેખ કર્યો જ હોત. સરદારને ગાંધીજીનો કોઈ નિર્ણય ન ગમે તો તેઓ ગાંધીજીને પોતાનો ગમો-અણગમો દર્શાવતા પરંતુ પ્રધાન મંત્રી બાબતે ક્યારેય આ વાતનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી કે ક્યાય નોંધાયો પણ નથી. વર્ષ ૧૯૪૭ના અંતમાં લોકતંત્રના વહીવટી કાર્યક્ષેત્રોમાં જ્યારે સરદાર અને જવાહરલાલ વચ્ચે મતભેદો ઉભા થયા ત્યારે બન્ને અવારનવાર ગાંધીજી સાથે રજુઆત કરતા. સરદારશ્રી સાથે ગાંધીજીએ વાત કરતા એક સમયે તો ગાંધીજીએ સરદારશ્રીને કહ્યું હતું કે
તમારી આજની લોકપ્રિયતા અને પ્રતિષ્ઠાનો ખ્યાલ કરતા મને લાગે છે કે તમારે પ્રધાનમંત્રી પદનો સ્વીકાર કરવો જોઈએ!
 આ પ્રસંગનીતો મણીબેને પણ નોંધ લીધેલ.ત્યારે સરદારે ગાંધીજીને જણાવ્યું કે
પ્રધાનમંત્રી તો જવાહર જ રહે. માત્ર મને રાજકાજથી મુક્ત કરો એટલું જ પ્રાર્થુ છું. જો હું આ પદ સ્વીકારુ તો જે લોકો મારી સામે અવળી વાતો ફેલાવી રહ્યા છે તેમની વાતોને પણ નાહકની પુષ્ટિ મળશે.
કોંગ્રેસ સંગઠનમાં સૌથી કાર્યકુશળ અને પ્રભાવી વ્યક્તિ તરીકે પ્રધાનમંત્રી બનવું સરદાર માટે તો જરાય અઘરું નહોતુ. ગાંધી કહે તે પ્રમાણે વર્તવું એવો ધર્મ પોતાના અંગત જીવનમાં સદાય પાળ્યો હતો. (મણીબેનની ડાયરીમાંથી - સરદાર પટેલની જન્મ શતાબ્દી ગ્રંથમાળામાં પણ ઉલ્લેખ કરેલ છે.)

ચંદ્ર ભાનુ ગુપ્તાને (૧૯૧૬થી કોંગ્રેસના નેતા તથા યુ. પી.ના મુખ્ય મંત્રી)  શ્યામલાલ મનચંદા એક પત્રકારે જ્યારે પુછ્યુ કે તમે જવાહરલાલ નહેરુને તે સમયના બીજા નેતાઓ સાથે કેવી રીતે સરખામણી કરી શકો ઉદા. તરીકે ગાંધીજીસરદાર પટેલરાજેંદ્રબાબુ તથા અન્ય.

ચંદ્ર ભાનુ ગુપ્તાએ જવાબ આપ્યો કે 
રાજેંદ્ર બાબુસરદાર પટેલ અને નહેરુજી આપણા રાષ્ટ્રીય ઈતિહાસમાં પોત પોતાની જ્ગ્યાએ પોતાનું મહ્ત્વપુર્ણ સ્થાન પર છે. જ્યાં જવાહરલાલને નવયુવકો ને જોશ આપ્યો હતોનવયુવકોને પ્રેરણા પ્રદાન કરીપ્રોત્સાહન આપ્યુત્યા ગાંધીજીની એ દરેક પ્રવૃત્તિઓ કે જે દેશની રાજનીતિને એક નવુ સ્વરુપ પ્રદાન કર્યુ. રાજેંદ્રબાબુએ અને સરદાર પટેલે દેશમાં આ પ્રવૃત્તિઓને ફેલાવવાનું કાર્ય કર્યુ. જવાહરલાલ આદર્શવાદી હતા. જ્યારે સરદાર પટેલ વ્યવહારિક હતાપટેલ દરેક ચીજને વ્યવહારિકતાની કસોટીથી તોલતા. 
સાથે સાથે મનચંદાએ ગુપ્તાજીને પ્રશ્ન કર્યો કે ઓલ ઈંડિયા કમીટીના મોટાભાગના સભ્યોની રાય હતી કે સરદાર પટેલ પ્રધાનમંત્રી બને પરંતુ ગાંધીજીએ નહેરુને પોતાના રાજનૈતિક વારિસ ઘોષિત કર્યા હતા અને તેમને જ પ્રધાનમંત્રી બનાવવા પડ્યા. આ બાબતે વધુ આપનાથી જાણવું છે.

ગુપ્તાજીએ જણાવ્યુ કે
અંદરની વાત તો હું નથી જાણતો પરંતુ હું એક વાત અવશ્ય જાણું છુ કે જયાં સુધી કોંગ્રેસ સંગઠનનો સંબંધ છે તો મોટાભાગે સંગઠનના સભ્યો સરદાર પટેલ સાથે સંબંધ રાખતા હતા પરંતુ ગાંધીજી દૂરદર્શી વ્યક્તિ હતા અને તે કાલે દેશમાં શુ થવુ જોઈએ અને દેશને કઈ દિશાઓ પકડવી જોઈએ તે તેઓ ખુબ સારી રીતે જાણતા હતા. તેઓ એ પણ જાણતા હતા કે જવાહરલાલ યુવકોને વધુ સાંત્વના આપી શકશેતેમના આદર્શોની પૂર્તિ કરી શકશે અને તેમના વિશ્વાસને દેશમાં ફેલાવવામાં સમર્થન પ્રાપ્ત થઈ શકશે. આ સાથે સાથે તેમના બન્ને વચ્ચેની ઉંમરને પણ ધ્યાનમાં રાખી કદાચ નિર્ણય લીધો હશે કે દેશના ભવિષ્યના નિર્માતાજેઓ પ્રધાનમંત્રી બનશેતેઓ પંડિત જવાહરલાલ નહેરુ જ હોવા જોઈએ.
એક વાત તો સ્વીકારવી જ રહી કે પંડિત જવાહરલાલ નહેરુએ વિશ્વની કેટલીક જટીલ સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડ્યો અને આ કોઈ સામાન્ય વાત નથી કે આવી સમસ્યાઓ હોવા છતાં ભારતમાં શાંતિ અને વ્યવ્સ્થા કાયમ રાખી અને આંતરાષ્ટ્રીય જગતમાં ભારતની પ્રતિષ્ઠા વધતી રહી. 

સરદાર પટેલને શા માટે લાગ્યુ કે સ્વરાજની ચળવળ વ્યર્થ છે- Swarajya Meaningless - Sardar Patel

સરદાર પટેલને શા માટે લાગ્યુ કે સ્વરાજની ચળવળ વ્યર્થ છે- Swarajya Meaningless - Sardar Patel


Vallabhbhai feels Swarajya Meaningless if People continue Wearing Foreign Cloth - Stray Bulletin - 31 December 1923

If india secures Swarajya and if, at the time, Indians are seen wearing foreign cloth, that Swarajya will be like dust; under such Swarajya the poor people will be suffering oppression like that of the present day. Mahatma Gandhi has imagined Swarajya in a different way. In this idea of Swarajya, the poor will enjoy happiness and peace.

સરદાર પટેલને લાગ્યું કે સ્વરાજની ચળવળ વ્યર્થ છે જો ભારતીયો વિદેશી કપડાઓ પહેરતા રહેશે તો!!

 
જો ભારત સ્વરાજ્યને સુરક્ષિત રાખે છે અને, તે સમયે, ભારતીયો વિદેશી કપડા પહેરેલા જોવા મળે છે, કે સ્વરાજ ધૂળ જેવું હશે; આવા સ્વરાજ્ય હેઠળ ગરીબ લોકો આજકાલની જેમ જુલમ ભોગવશે. મહાત્મા ગાંધીએ સ્વરાજ્યની કલ્પના જુદી રીતે કરી છે. સ્વરાજ્યના આ વિચારમાં ગરીબો સુખ-શાંતિનો આનંદ માણશે.
© all rights reserved
SardarPatel.in