PATEL - ORGANIZER OF FREEDOM - 15-12-2020
આજે ૧૫-૧૨-૨૦૨૦ સરદાર પટેલ નિર્વાણ દિવસ, તા. ૧૫-૧૨-૧૯૫૦ના રોજ સરદાર પટેલે આ દુનિયાથી વિદાય લીધી. આઝાદી માટે ભારતે શૂરવીર સેનાની ગુમાવ્યો છે. દિલ્હી નાગરિકોની સરદાર પટેલને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા મૌલાના અબુલ કલામ આઝાદની અધ્યક્ષતામાં રામલીલા ગ્રાઉન્ડમાં આજે એક વિશાળ જાહેર સભામાં સરદાર વલ્લભભાઇ પટેલને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પી હતી. જેમાં આચાર્ય જે. બી. કૃપલાની, શ્રી જગજીવન રામ, શ્રી એન. વી. ગાડગીલ, શ્રી મોહનલાલ ગૌતમ, સરદાર શર્દુલ સિંગ, કવિશ્રી શ્રી રામ, શ્રી દેશબંધુ ગુપ્તા, ડો. યુધવિર સિંગ, અને શ્રી મીર અહેમદ હતા.
દિલ્હીમાં સરદાર પટેલના સૌથી વરિષ્ઠ સાથી અને સાથીદાર મૌલાના આઝાદના ભાષણથી ભેગા થયેલા લોકો સરદાર પટેલ દ્વારા સ્વતંત્રતાની લડતમાં અજોડ હિંમત, દ્રઢ નિર્ધાર અને લોખંડી ઇરાદાઓ દર્શાવશે તેવી કથાઓ સાથે સંકળાયેલા હતા. ૯ નવેમ્બરના રોજ સ્વામી દયાનંદની પુણ્યતિથિની ઉજવણીમાં સ્થાનિક આર્યસમાજ દ્વારા આયોજીત સભામાં સરદાર પટેલે આજ મેદાનમાં કરેલા છેલ્લા જાહેર ભાષણની ઘણાને યાદ આવી હશે.
દિલ્હી રાજ્ય કોંગ્રેસ સમિતિ દ્વારા એક ઠરાવમાં આયોજિત બેઠકમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે સરદાર પટેલના મૃત્યુમાં રાષ્ટ્રએ સ્વતંત્રતા માટે પોતાનો એક શૂરવીર સેના ગુમાવ્યો હતો.
"લડવૈયા અને સેનાપતિની તેમની પરંપરાઓ પ્રત્યે સાચું." આ ઠરાવમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, "સરદાર પટેલ મરણ અને મહિમાથી મરી ગયા. તેમ છતાં સરદાર હવે નથી, તેમ છતાં તેમનું નામ આપણા રાષ્ટ્રીય ઇતિહાસની ચોખ્ખી નોંધણીમાં સમેટશે અને વર્તમાન અને આવનારી પેઢી હંમેશાં તેમને યાદ રાખશે, જેમના હાથની ભૂમિકા ભજવી હતી. મુક્ત ભારતના બંધારણને આકાર આપવામાં સૌથી મુખ્ય ભૂમિકા. "
ઉર્દુમાં બોલતા મૌલાના આઝાદે કહ્યું: "આશરે ૩૦ કે ૩૫ વર્ષ પહેલા કેટલાક લોકોએ તેમના જીવનની શરૂઆત કરી હતી. તેમના જીવનની વાર્તા ભારતની ક્રાંતિની વાર્તા છે. આવી ઘણી વાર્તાઓ સમાપ્ત થઈ ગઈ છે અને અન્ય ટૂંક સમયમાં સમાપ્ત થઈ જશે. સરદાર પટેલોનું જીવન શૌર્ય અને બહાદુરીની ગૌરવપૂર્ણ કથા હતી તે વાર્તા આજે સવારે ૯.૩૭ વાગ્યે સમાપ્ત થઈ ગઈ છે, તે હવે અમારી સાથે નથી, જોકે તેઓ આ દેશના અસંખ્ય લોકોના દિલ અને દિમાગમાં ખૂબ જ રહેશે.તેની વાર્તા તેમની જીવન એક અમર વાર્તા છે. તે વર્તમાન પેઢીના લોકો અને આવનારી પેઢીઓને હંમેશા યાદ રહેશે. તે આપણા દેશવાસીઓને કાયમ માટે પ્રેરણારૂપ રહેશે."
આગળ ભાષણ ચાલુ રાખીને મૌલાના આઝાદે કહ્યું: " ગાંધીજી લોકોને આકાર આપવા માટે એક મહાન પ્રતિભાશાળી હતા. તેમની મહાનતાએ તેમને જ્યાં પણ ત્યાંની પ્રતિભા શોધવામાં સક્ષમ બનાવ્યા. સરદાર પટેલ તે લોકોમાંથી એક હતા જેમણે ભારતની સ્વતંત્રતા સંગ્રામના પ્રારંભિક તબક્કામાં તેમને શોધ્યા હતા. હું ઓલ ઈન્ડિયા કોંગ્રેસ કમિટીના બોમ્બે સત્રમાં ૩૦ વર્ષ પહેલાં સરદાર પટેલને ચાર વર્ષ કેદ કર્યા બાદ મળ્યા હતા, આ સમયગાળા દરમિયાન તે મારા માટે લોહીના ભાઈ જેવો હતો. આપણે બધા એક જ બોટમાં સવાર હતા. અમે એક સભ્યોના સભ્યો જેવા હતા કુટુંબ. અમે એકબીજાના દુsખ અને આનંદ વહેંચી દીધા છે.
આવા અનેક મહાનુભાવોએ પોતાની શ્રાધાંજલી આપેલ પરંતુ તા. ૧૫-૧૨-૧૯૫૦ના રોજ વડાપ્રધાને સાંસદમાં જે કહ્યું તે સમજવા જેવું છે.
પાર્લામેંટ પ્રોસીડીંગ તા. ૧૫-૧૨-૧૯૫૦ સમય સવારે ૧૦ વાગ્યે
સવારે ૧૦.૪૫
શ્રી નાયબ સ્પીકર (અનંથાસ્યન્મ આયંગર) : આદરણીય પ્રધાનમંત્રીને સરદાર પટેલના નિધનના સમાચર અંગે બોલવા માટે આવકારે છે.
વડાપ્રધાન શ્રી (જવાહરલાલ નહેરુ) : મારે તમને અભિવ્યક્ત કરવું છે. સાહેબ અને હાઉસને શોકપૂર્ણ સમાચાર છે. એક કલાક પહેલા, આજે સવારે ૯.૩૭ વાગ્યે. નાયબ વડા પ્રધાન સરદાર વલ્લભભાઇ પટેલનું બોમ્બે શહેરમાં નિધન થયું છે. ત્રણ દિવસ પહેલાં આપણામાંના ઘણા લોકોએ તેમને વિલિંગ્ડન એરફિલ્ડ પર જોયા હતા અને અમે આશા રાખી હતી કે બોમ્બેમાં તેમના રોકાવાના કારણે તેમનું સ્વાસ્થ સુધરી શકશે, તેમના સ્વાસ્થ પર અસર સખત મહેનત અને સતત ચિંતાઓના કારણે ખૂબ જ કપરી થઈ ગઈ હતી. એક કે બે દિવસ સુધી તે સુધરે તેવું લાગતું હતું, પરંતુ આજે વહેલી સવારે તેમની તબિયત ફરી બગડવા લાગી અને તેમની જીંદગીની વાર્તા પૂરી થઈ હતી.
તેમની એક મહાન વાર્તા છે, કેમ કે આપણે બધા જાણીએ છીએ, અને આખો દેશ જાણે છે, અને ઇતિહાસ તેને ઘણા પાનામાં નોંધાયું છે અને લોકો તેમને નવા ભારતના રચયિતા કહેશે અને તેમના વિશે ઘણી વાતો કહેશે. પરંતુ કદાચ અહીંના ઘણા લોકો માટે તે આઝાદીની લડતમાં આપણા સૈન્યના મહાન કેપ્ટન તરીકે યાદ આવશે અને જેમણે આપણને મુશ્કેલીઓ સમયે તેમજ વિજયની ક્ષણોમાં મિત્ર અને સાથીદાર તરીકે સલાહ આપી હતી. જેના પર કોઈ અવિરતપણે આધાર રાખે છે, એક મજબુત આધાર સ્તંભ જેમ કે જ્યારે આપણે મુશ્કેલીમાં હતા ત્યારે ડૂબતા હૃદયને જીવંત બનાવ્યો. આપણે તેને એક મિત્ર અને એક સાથીદાર અને બધા ઉપરના સાથી તરીકે યાદ કરીશું, અને હું ઘણા વર્ષોથી તેમની સાથે અહીં આ બેન્ચ પર બેઠો છું, અને હવે હું જ્યારે આ ખાલી બેંચ પર નજર કરું છું ત્યારે ચોક્કસ ખાલીપણું મારા પર હાવી થઈ જાય છે.
હું આ પ્રસંગે થોડું વધારે કહી શકું છું. મારા સાથીદાર શ્રી.રાજગોપાલાચારી અને હું અમારી અંતિમ શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે લગભગ તરત જ જઇ રહ્યા છીએ. હું સમજું છું કે રાષ્ટ્રપતિએ પણ તુરંત બોમ્બે જાવનું નક્કી કર્યું છે, અને અધ્યક્ષ સર આજે વહેલી સવારે ગયા હતા. મને કોઈ શંકા નથી કે મારા ઘણા સાથીદારો અને આ ગૃહના માનનીય સભ્યો આ અંતિમ શ્રધ્ધાંજલિ અર્પણ કરવા માટે આ પ્રસંગે બોમ્બે જવું ગમશે, પણ મને લાગે છે કે તેઓ ભવ્ય કાર્યકર હતા કે તેઓ અમને અમારું કામ છોડવાનું ગમશે નહીં. તેથી મારી પાસે છે,સરદાર પટેલના સાથીદારો અને સાથીદારોમાં સૌથી વૃદ્ધ અહીંના બધામાં શ્રી રાજગોપાલાચારી સિવાય મારા સાથીદારોને અહીં રોકાવાનું કહ્યું. અને તે સાચું છે કે તેમણે જવું જોઈએ અને તે સાચું છે કે તેના અન્ય જૂના સાથીદાર રાષ્ટ્રપતિએ પણ જવું જોઈએ. બાકીના સમયમાં, દેશના કામ માટે અહીં અને બીજે ક્યાંક કામ કરવાનું અમારું છે કે ક્યારેય અટકતું નથી. અને તેથી આ દુ:ખ કે જે આપણી ઉપર આવી ગયું છે તે છતાં, આપણે પોતાને કામ ચાલુ રાખવા માટે મજબુત બનવું પડશે જેમ મહાન માણસ, મહાન મિત્ર અને સહકાર્યકર જેમનું નિધન થયું છે તે આવી ભવ્ય ભૂમિકા ભજવી.
શ્રી નાયબ સ્પીકર: ગુજરાતના સિંહ અને ભારતના સરદારનું નિધન થયું છે. તેમના અવસાનમાં ભારતે તેના એક રાષ્ટ્રીય નાયકને ભારતનો સૌથી મોટો પુત્ર ગુમાવ્યો છે. તે મહાત્માજીનો જમણો હાથ હતો. સરદારનું બિરુદ જે તેમને મળ્યું તે કોઈ પણ રાજા દ્વારા આપવામાં આવ્યું ન હતું. પરંતુ તે ભારતની સમગ્ર વસ્તી દ્વારા હાર્દિક માન્યતાનું પ્રતીક હતું. તેમની નિ:શંક હિંમત અને અવિચારી બલિદાન બધા માટે જાણીતા છે. યુદ્ધના મેદાનમાં સૈનિકની જેમ તેનું મૃત્યુ થયું. છેલ્લા દિવસ સુધી, તે તેના સ્વાસ્થ્યના ભાવે પણ, અનિયમિત રીતે સેવા આપી રહ્યો હતો. તેમણે આ દેશની આઝાદી જીતવા અને આ દેશના એકીકરણ અને એકીકરણના હેતુસર આઝાદી પ્રાપ્ત કર્યા પછી પણ આ દેશમાં એક ચમત્કાર કર્યો. તેણે ખરેખર એક ચમત્કાર કર્યો. એક ક્રાંતિ લોહી વગરની ક્રાંતિ જે વિશ્વના ઇતિહાસમાં અજાણી છે તે તેમના દ્વારા લાવવામાં આવી છે. તેમના દ્વારા પાંચસો ને પાંસઠ વિચિત્ર રાજ્યો અને મધ્યયુગીન શાસનને આખરે ભારતમાં વિલિન કરવામાં આવ્યું છે. ભારતને તેમના પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા ઋણ સદાય રહેશે. તેના નામની આપણને બધા વહાલ કરશે અને વંશ સુધી સોંપવામાં આવશે. તેમનું જીવન આપણા બધા માટે અને ભાવિ પેઢી માટે પણ એક ચમકતો પ્રકાશ હશે. મને ખાતરી છે કે ભલે તેમણે પોતાનો આત્મા છોડી દીધો છે, પરંતુ તેમ છતાં તેની ભાવના આપણી સાથે રહેશે અને સદા અને આપણને માર્ગદર્શન આપશે. તેના આત્માને શાંતિ મળે. તેમની યાદમાં હું આજે આ ગૃહ મુલતવી રાખું છું અને આવતી કાલે ગૃહનું બેઠક નહીં મળે. અમે આદર માટે બે મિનિટ મૌનમાં ઉભા રહીશું.
અમે સોમવારે મળીશું.
